Antalya Valiliği Yatırım İzleme Müdürlüğü Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları Antalya Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı, 1933 yılında “Antalya Çeltik Deneme Tarlası” adıyla Aksu Çayı kenarında bulunan arazide kurulan Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün (BATEM) başta laboratuvarları olmak üzere, eğitim ve konferans salonları, idari binaları yıkılarak yenileme kararı alındı. 26 Haziran’da yapım ihalesi gerçekleşecek olan kurumda çalışmaların etaplar halinde 4 yılda tamamlanması öngörülüyor. 5 kuruluşun birleşimi BATEM, Antalya’da bitkisel üretimin farklı konularında görev yapan 5 araştırma kuruluşunun (Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü, Narenciye Araştırma Enstitüsü, Seracılık Araştırma Enstitüsü ve Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü) değişik zamanlarda birleşmesinden oluşturuldu. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne bağlı Türkiye’nin önemli araştırma kurumlarından biri. Müdürlüğü oluşturan kuruluşların bazılarının tarihi Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarına kadar uzanıyor. Narenciye araştırmaları Birinci Dünya Savaşı’ndan önce yurdumuzun narenciye ihtiyacı, imparatorluk sınırları içerisinde yer alan Filistin, Suriye ve Lübnan bölgelerinden karşılanıyordu. Birinci Dünya Savaşı bitiminden sonra bu memleketler kaybedilince, bilhassa limon türündeki meyve ihtiyacımız İtalya gibi dış memleketlerden ithal edilme yoluyla sağlandı. Bu tarihten sonra yurdumuzda turunçgil ziraatı önem kazanmaya başladı ve konuyla ilgili çalışmalara hız verildi. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra ülkede narenciye ihtiyacının karşılanması için iklim ve arazi koşullarının uygun olduğu bölgelerde meyve bahçeleri kurulma çalışmaları yine bu yıllara rastlamaktadır. İzmir’den başlayarak İskenderun’a kadar uzanan Akdeniz sahil şeridi ile Karadeniz’in doğu sahilleri ve Ege Menderes vadisinin birçok kısımları turunçgil yetiştirilmesine elverişli bulunduklarından memleket ihtiyacını karşılamak amacıyla buralarda bahçeler kurulmasına başlandı. Bilimsel anlamda narenciye konusundaki çalışmalar 1936 yılında ele alındı ve bahçe sahiplerine gerekli bilgiler vermek, mevcut çeşitleri ıslah etmek için Antalya’da narenciye ile ilgili bir müessese kuruldu. Sıcak iklim nebatları Aksu’da 1934 yılında “Sıcak İklim Nebatları İstasyonu” adı altında kurulan müessesede bir bölüm olarak yer alan enstitünün ilk nüvesinin tarihsel gelişimi, çeşitli görevler ve isimler altında günümüze kadar süregeldi. O tarihte İsveç’ten sıcak iklim nebatları mütehassısı Dr. T. A.Tengwall, sözleşmeli olarak müesseseye müdür olarak getirildi ve kurumun ilk yapılanma çalışmalarını organize etti. Bu dönem içerisinde dünyanın tarımda ileri gitmiş ülkelerinde bulunan birçok bilim adamıyla irtibata geçilerek yapılacak çalışma konuları, sağlıklı bir şekilde tespit edildi ve gerekli materyaller dünyanın değişik bölgelerinden temin edilerek çalışmalar teoriden pratiğe dönüştürüldü.
ENSTİTÜ TARİHÇESİ 1933 Antalya’daki ilk müessese, 1933 yılında “Antalya Çeltik Deneme Tarlası” adıyla Aksu Çayı kenarında bulunan arazide kurulmuştur.
1934 Antalya’da bir başka müessese 1934 yılında kahve denemeleri ve hurma fidanı yetiştirmek amacıyla “Sıcak İklim Nebatları İstasyonu” adıyla kurulmuş, ancak ekolojik şartlar ve o zamanki teknoloji eksikliği nedeniyle başarılı olamayınca, muz üzerinde çalışmalara geçilmiştir. Çeşitli ülke ve bölgelerden muz klonları getirtilerek adaptasyon çalışmalarına başlanmış ve Türk insanı ilk kez muz ile tanışmıştır. 1936 Sıcak İklim Nebatları İstasyonu, 1936 yılında ziraat vekili imzası ile gönderilen yazıda mesainin daha ziyade narenciye üzerine olması gerektiği belirtilmiş, buna bağlı olarak müessesenin unvanının “Antalya Narenciye İstasyonu” şeklinde değiştirildiği bildirilmiştir. İstasyona bağlı olarak Alanya’da limon fidanlığı teknikerliği, Mersin’de bir örnek portakal bahçesi teknikerliği ile Hatay’da bir hurma bahçesi teknikerliği kurulmuş ve burada kurulan örnek bahçelerdeki çalışmalar istasyonca koordineli olarak yürütülmek suretiyle tüm bölgede etkin çalışmalar yapılmıştır. İstasyon bünyesinde yapılan fidancılık faaliyetleri ile üretilen turunçgil fidanları bölge üreticisine dağıtılmak suretiyle düzenli bahçelerin kurulması sağlanmıştır.
1937 Antalya Çeltik Deneme Tarlası’nın ise çalışma konuları genişleyerek tropikal ve subtropikal bitkiler üzerinde araştırmalara başlanmış ve “Sıcak İklim Nebatları İstasyonu” adını almıştır. Müessesede; buğday, arpa, yulaf, yerfıstığı, susam gibi bitkilerin yanında, yem bitkileri, hayvan pancarı ve peru yoncası gibi hayvan beslenmesiyle ilgili bitkiler üzerinde de araştırmalara başlanmıştır. 1945 Antalya Narenciye İstasyonu, ”Bahçe Kültürleri İstasyonu” adını almıştır. Bu ismi aldıktan sonra çalışma konularına, narenciyeden başka şeftali, kayısı, erik, badem gibi değişik meyve çeşitleri de dahil olmuştur. Ancak topraklarda görülen nematod zararı nedeniyle bu meyve türleri sonradan çalışma programından çıkarılmıştır. (1953 yılında Türkiye turunçgil standartları tespit çalışmaları gerçekleştirilmiştir) 1948 Sıcak İklim Nebatları İstasyonu’nun yanına 1940’lı yıllarda 10.000 TL mütedavil sermayeli bir üretme çiftliği kurulmuş ve ıslah istasyonunun bir kısım arazisi, üretme çiftliğine tahsis edilmiştir. 1947 yılında “Bölge Tohum Deneme ve Islah İstasyonu” kurulmuştur. Bu yıllarda pamuğun bölgeye girişi ve 1948 yılında Adana’dan getirtilen Akala 130 pamuk çeşidinin yetiştirilmeye başlamasından sonra pamuk bitkisinin ekonomik değeri ve üretim alanları artmıştır. 1957 Bölge Tohum Deneme ve Islah İstasyonu, “Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını almıştır. Aynı zamanda enstitü bünyesine bağlı olarak sebzecilik çalışmalarına başlanmış ve “Sebzecilik İstasyonu” adını almıştır.
1960 Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne, Antalya’da bulunan “Antalya Kauçuk İstasyonu” ve ipekböcekçiliği ve tavukçuluk üzerinde çalışan “Küçük Evcil Hayvanlar İstasyonu” kendisine bağlanmıştır. 1964 Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne bünyesinde, “Pamuk Üretme ve Deneme Çiftliği” kurulmuştur. İlk önceleri müessese içinde bir şube olarak çalışmalar yapan bölüm, daha sonra pamukla ilgili bir kuruluş haline gelmiştir. Aynı yıl içinde enstitü bünyesinde “Sebzecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü” kurulmuştur. Adana Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsünün kontrolünde bir üretim ünitesi olarak, Antalya’da “Biyolojik Mücadele Laboratuvarı” kurulmuştur. 1965 Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne bağlı olarak çalışan “Sebzecilik İstasyonu” ayrılarak Aksu’da kurulmuştur. Müessese, 1965 yılına kadar çalışmalarına bu Müdürlük çatısı altında devam etmiş, bu tarihten sonra Aksu bucağındaki Aksu Öğretmen Okulundan sebzecilik araştırmaları için devir alınan 860 dekarlık kendi bina ve arazilerine taşınmıştır. Bahçe Kültürleri İstasyonu adı ile çalışan müessese ise 1965 yılında “Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü” adını almıştır. Enstitünün meşhur reçellerinin yapıldığı pilot tesis de, dış kaynaklı (FAO) olarak 1960’lı yıllarda kampus içerisinde kurulmuştur. O yıllarda narenciye suyu üretimi ve değerlendirme ünitesi amacıyla inşa edilen tesiste, ilerleyen yıllarda bölgemize ait reçel ve marmelat reçetelerinin tespit edilmesiyle bunların üretimine başlanmıştır. 1969 yılında 10 ton/saat kapasiteli paketleme tesisi de faaliyete geçirilerek bölge yetiştiricilerinin hizmetine sunulmuştur. Biyolojik Mücadele Laboratuvarı da isim değiştirerek, “Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu” adı ile Antalya Merkez Çallı Mevkii’nde kurulmuştur. 1967 Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne bağlı olarak, 1967 yılında, “Ziraat Meslek Okulu” kurulmuştur. Okulun amacı; çiftçi çocuklarının kendi aile işletmelerinde bilfiil çalışması ve yurt ekonomisine tarımsal üretim yönünden katkıda bulunmalarıdır. Ayrıca, tarım alanında çeşitli işletme ve kuruluşlarda çalışabilecek ve modern tarım metotlarını uygulayabilecek yeterlikte ve pratik bilgiye sahip ziraat teknisyenlerini yetiştirmektir.
1971 Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü isim değiştirerek “Turunçgiller Araştırma İstasyonu” olarak hizmet etmeye devam etmiştir. 1972 Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne bağlı olarak 1967 yılında kurulan Ziraat MeslekOkulu’nun adı “Tarım Meslek Lisesi” olarak değiştirilmiştir.
1973 Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün adı “Akdeniz Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” olarak değiştirilmiştir. 1974 Akdeniz Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde bulunan Pamuk Üretme ve Deneme Çiftliği, “Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını alarak bağımsız olarak çalışmaya başlamıştır. 1978 Ziraat Meslek Lisesi’ne öğrenci alımı 1977 yılında durdurularak bir yıl sonra aynı yerde “Zirai Üretim ve Çiftçi Eğitim Merkezi Müdürlüğü” kurulmuştur. 1979 Turunçgiller Araştırma İstasyonu’nun adı “Turunçgiller Araştırma Enstitüsü” olarak değiştirilmiştir. Bu arada 1980’li yıllarda Serik Kayaburnu Köyünde 593 dekarlık bir hazine arazisi daha temin edilerek, burada virüsten ari aşı gözü üretimi için modern seralar ve çeşitli meyve fidanlarından oluşan bahçeler kurulmuştur. Yine bu yıl içerisinde Kaliforniya ve Korsika’dan 38 yeni avokado çeşidi daha getirtilerek denemelerdeki çeşit sayısı arttırılmıştır. Enstitüye, söz konusu yıllarda Dünya Bankasınca finanse edilen 2. Meyve-SebzeProjesi’nin kaynaklarından da yararlanılarak kurulan Yaprak-Toprak Analiz laboratuarı ile bölge yetiştiricilerinin bağ, bahçe, sebze ve süs bitkilerinde ortaya çıkan gübreleme sorunlarına çözüm getirmeye başlamıştır. 1981 Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu adı “Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü” olarak değişmiştir. 1982 Zirai Üretim ve Çiftçi Eğitim Merkezi Müdürlüğü ve Akdeniz Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü birleşerek “Akdeniz Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını almış ve halihazırda bulunan bina ve arazide “İkinci Ürün Tarımı Araştırma Projesi”nin koordinasyon merkezi olarak görevlendirilmiştir.
1987 Akdeniz Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü birleşerek “Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını almıştır. Bir süre Havza Araştırma Enstitüsü adıyla da çalışmalarını sürdüren kuruluş, son olarak Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ismini almış ve 2004 yılına kadar bu isim altında hizmet vermiştir. Turunçgiller Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü birleşerek “Narenciye Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını almıştır. Sebzecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, 1980’li yıllarda Serik Yukarı Kocayatak Köyü sınırları içerisinde alınan 355 dekarlık alanla çalışma sahası arttırılmış, ağırlıklı olarak örtüaltı sebze yetiştiriciliği ile ilgili çalışmalarıyla konu müessesesi haline getirilmiş ve adı “Seracılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” olarak değişmiştir. 1994 Narenciye Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Seracılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü birleşerek “Narenciye ve Seracılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını almıştır. 2004 Narenciye ve Seracılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü birleşerek “Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” adını almıştır. 2004 yılında Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü de dahil edilerek “Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü” (BATEM) ismiyle, birleştirilen 5 araştırma enstitüsünün tüm çalışma alanlarını kapsayan yeni bir enstitü ortaya çıkmıştır.
UMUT ÖZEN
1937
1960
1971
1973
1987
UMUT ÖZEN