Tüketiciler Birliği Derneği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz ile Akdeniz Manşet Gazetesi okuyucuları için tüketicilerin haklarını görüştük. Başkan Gündüz, bilinçli tüketici olmamız gerektiğine dikkat çekerek, “Haklarını arayan tüketici olalım. Herhangi bir olayda tüketici derneklerine başvuralım” uyarısını yeniledi
E.A- Başkanım öncelikle tüketici kime denir ve hakları nelerdir?
N.G- Tüketici; bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel (dernekler gibi) kişidir. Yani tüketici ticari amaçları olmadan bir mal ya da hizmet satın alan nihai kişidir. Tüketiciyi 6502 Sayılı Tüketici Korunması Hakkında Kanun korur. Esra Hanım tüketici hakları bazı alanlarda korunurken büyük çoğunlukta da yani güçlü sermaye karşısında maalesef istediğimiz gibi olmamıştır.
E.A- Nasıl yani, çekinceleriniz nelerdir?
N.G- Mesela; bankalarda, enerjide (Elektrik, doğalgaz, benzin, dizel) ve inşaat sektöründeki; haklarında tüketici aleyhine gelişme olmuştur. Mahkemelerde kazanılan haklar maalesef 6502 Yeni Tüketici Yasası ile yok edilmiştir. Eski Gümrük ve Ticaret Bakanımız Hayati Yazıcı yeni yasayla ilgili, ‘Tüketici 6502 Yeni Tüketici Yasası ile kral olacak’ demişti. Biz bu yasanın çıkmasıyla beraber Antalya Şube olarak, ‘Bu yasa ile tüketici olsa olsa bankaların soytarısı olur” demiştik. Tüketici artık eskiden mahkeme yoluyla kazandığı ve yeni yasa ile elinden alındığı 20 işleme komisyon ödemek zorunda kalıyor. İşin en acı tarafı da, komisyon bedellerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) belirliyor, bakanlık onaylıyor. Yani bozacının şahidi şıracı. Oysa ki evrensel tüketici yasası tüketicinin temsil edilmesi konusunda madde düzenlemiştir. Ancak tüketici yalnızca hakem heyetlerinde temsil edilebiliyor. BDDK dediğiniz kurum da bankaları kayırıyor. Hatırlanacağı gibi rekabet kurulu bankaları kartel oluşturmaktan çok yüksek bedelde ceza kesmişti. Bununla ilgili tüketici lehine veya bankaları kınayan bir açıklaması oldu mu; hayır. Yani sermaye her zaman önde. Gelelim Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu EPDK’ya, hatırlayacağınız gibi yakın bir zamanda yüksek gelen daha doğrusu bir türlü gelemeyen faturalar ve alınan kayıp kaçak bedelleri. Neredeyse Antalya’da yer yerinden oynadı. Bütün tüketiciler hücum dağıtım şirketine. Ne oldu millet birbirine girdi. Cansız açıklamalarla geçiştirildi. Biz o dönem bir açıklama yaptık ve bu arada medyamızda çok teşekkür ediyorum ilgileri büyük oldu. Yaptığımız görüşme ve istişareler sonucu her şeyi gün yüzüne çıkardık.
E.A- Neydi bunlar başkanım?
N.G-EPDK, dağıtım şirketleri faturaları muntazam şekilde her ay tüketiciye ulaştıracak, saatler üzerine şaibelerin olduğu, böyle bir oynamanın olamayacağını söyledik. Saatler bakanlık tarafından mühürlendikten sonra bir de dağıtım şirketleri tarafından da mühürlendiğini söyledik.
E.A- Kayıp-kaçakla ilgili neler söyleyeceksiniz?
N.G- Yargıtay Hukuk Genel Kurul kararı gereğince kayıp-kaçak bedelini hırsızlama ve faturaların şeffaf olması yönünde karar vermişti. Yani tüketici on yıl geriye dönük kayıp- kaçak bedellerini alacaktı. Bunun önünde kesilerek yeni yasa tasarısı hazırlanarak tıkanmıştır. Kayıp kaçak bedel hanelerinde alınan bedel yazılmamaya devam edilmektedir. Oysaki 13 Hukuk Yargı Dairesi’nin de tüketici lehine kararı vardı. Yani sermaye her zaman önde.
E.A- Başkanım inşaat sektöründen de bahsettiniz?
N.G- Biliyorsunuz devre tatil gibi devre mülk de tüketici hakları kapsamına alındı. Hatta maketten satışlarda da tüketici lehine düzenlemeler getirilmişti. Ancak bilhassa maketten ve inşaat halinde satışta tüketici lehine gerekli düzenlemeler yapılamadığı için şu anda topal durumda. Sigortalama yapılabilmesi için bir hukuk düzenlemesine ihtiyaç var ama iki yıldır bir ses çıkmıyor. Paranın en çok el değiştiren sektörünü bu şekilde topal bırakmaya hiç kimsenin hakkı yok.
E.A- En çok hangi konularda şikayetler alıyorsunuz?
N.G- GSM operatörleri birinci sırada onu takip eden kapıdan ve uzaktan satışlar.
Esra Hanım hiç okumuyoruz, araştırmıyoruz. Çok temiz ve duygusal bir milletiz çabuk kanıyor ve inanıyoruz. Günümüzde artık dolandırıcılık telefon ve internet üzerinden yapılıyor. Dolandırıcılar sürekli yeni metodlar buluyorlar, inanın bizi bile hayretlere düşürüyorlar. Son zamanlarda GSM operatörleri tüketicilere markalarının güvencesi altında telefon satışı yapıyor. Maalesef bu telefonların birçoğu da ayıplı. Tüketici tam bilgilendirilmiyor önüne sayfalar dolusu kağıt koyup imzalatıyor onu da vermiyorlar. Yani tüketici her yönüyle dolandırılıyor ve mağdur ediliyor. Ben buradan tüketicileri uyarıyorum. Telefonlarınızı başka yerden alın. Bir de sorun yaşadığınızda kesinlikle öfkelenmeyin en yakın tüketici derneklerine müracaat edin. Çok önemli haklarınız var. Bırakın onlar öfkelensin. Tüketim insanlığın var oluşuyla başlamış bir kavramdır. Her üretimin karşılığı tüketimdir. Bilinçli tüketici olmamız gerekir. Haklarını arayan tüketici olalım. Her hangi bir olayda tüketici derneklerine başvuralım.
E.A- Kapıdan ve internetten satışlarda nelere dikkat edelim?
N.G- Kapıdan satışlarda kesinlikle hiçbir ön ödeme yapmayalım. Ürünü beğenmedik veya gerekli verimliliği alamadığımızdan emin olduğumuzda 14 iş günü içerisinde itiraz edelim. Bu süreçte yine tüketici dernekleri ile irtibatta olursak daha sağlıklı olur. Bir de bilmediğimiz sitelerden yaptığımız alışverişlerde muhakkak ürün geldiğinde kargo yetkilisinden ürünü açmasını isteyin. Talebiniz reddedilirse o ürünü almayın. Mümkünse teslimde ödemeyi kabul edin. Kredi kart bilgilerinizi herkesle paylaşmayın.
E-A- Başkanım bir de sizin gıdalarla ilgili çalışmalarınızı görüyoruz.
N.G- Esra Hanım Türk milleti zehirleniyor, bir de buna bilinçsizlik eklenince sonuçlar felaket. İnsanımızı tedirgin etmek istemiyorum ancak bilinçsizce tükettiğimiz gıdalar felaketimiz olabiliyor.
E.A- Aman başkanım siz ne söylüyorsunuz?
N.G- Ben bir şey söylemiyorum elimizdeki raporlar ve alınan bilgiler söylüyor. Dikkat edin evlerimizde hiçbir gıda ürünlerini yapmıyoruz. Her şeyi dışarıdan satın alıyoruz. Biz evimizde şerbetimizi, pastamızı, turşumuzu, salçamızı, tarhanamızı vs. kendimiz yapıyoruz. Soruyorum kaç aile kaldı bunları yapan. Her şeyi dışarıdan satın alıyoruz. Bırakın kendimizi çocuklarımızı da zehirliyoruz. Yediğimiz dondurmalar, asitli içecekler ve Amerikan hızlı yiyecekleri, bunların hepsi sağlıksız ve zehir. İçlerinde GDO vardır. Tıp otoriterleri bunlardan uzak kalın diyor. Öyle ki geçenlerde bir hızlı yiyecek firmasının ürünlerinde at ve eşek etine rastlanmıştır. Üstüne üstlük firma yetkilileri bunu itiraf ettiler. Bir bakıyorum bu hızlı gıda firmasının içi tıklım tıklım. Ne diyelim.
E.A- Başkanım sohbetimizin sonun geldik, tüketicilere uyarılarınız olacak mı?
N.G- Değerli tüketicilerimizin sağlık ve güvenlikleri bizler için son derece çok önemlidir. Zaten yaptığımız mücadele ve işbirliği sayesinde çok da duyarlı tüketicileri kazandık. Tüketicilerimize birkaç hususta hatırlatmada bulunmak istiyorum; Alışverişlerinde ürün etiketlerini okusunlar, fiyatlarını araştırsınlar, ihtiyaçlarını net olarak belirlesinler, bütçelerini gereksiz yere zorlamasınlar, üreticisi belli olmayan malı satın almasınlar, belgesiz alışveriş yapmasınlar, aldatıcı reklamlara kanmasınlar ve en önemli uyarımız kredi kartı ve kredi kullanıma dikkat etsinler. Son sözümüz bilinçli ve hakkını arayan tüketici olunmalıdır.
Neşet Gündüz kimdir?
Neşet Gündüz, 1960 doğumlu evli bir kız babası. Ankara Yenişehir Koleji mezunu. Dışişleri Bakanlığı’nda stajyerliğini yapan Gündüz, 30 yıl reklam ve matbaacılık yapmış. 30 yıllık iş hayatında birçok sivil toplum örgüt kuruculuğunda bulunmuş, üye, yönetim kurulu, başkan yardımcılığı ve başkanlık görevlerini yapmış. Halen, Tüketiciler Birliği Derneği'nde üye, Avrupa Birliği Tüketici Komisyonu Başkanlığı ve dört yıldır da Antalya Şube Başkanlığı görevini üstlenmektedir.
RÖPORTAJ: Esra ALTUNKES