Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), 2024 yılı 4. çeyrek İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu’nu yayımladı. Rapor, Türkiye’de istihdamın niceliksel artışına rağmen nitelik açısından ciddi sorunlar barındırdığını gözler önüne serdi. Resmi istihdam oranı yüzde 49,6 olmasına rağmen, kayıtlı ve tam zamanlı istihdam (KATİ) oranı yüzde 34,0 seviyesinde kaldı. DİSK Akdeniz Bölge Temsilcisi ve Genel-İş Sendikası Şube Başkanı Vedat Küçük, rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, “Çalışabilir 66 milyon kişinin sadece 22,4 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda. Bu da, iş güvencesizliği ve esnek çalışma biçimlerinin geldiği noktayı açıkça ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.
Resmi istihdam verileri
‘Rapora göre, Türkiye’de geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 28 seviyesine ulaştı’ diyen Küçük, “TÜİK tarafından açıklanan dar tanımlı (resmi) işsizlik oranı ile geniş tanımlı işsizlik oranı arasındaki fark ise giderek açılıyor. Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısı, 2023 yılı 4. çeyreğinde 32 milyon 614 bin iken, 2024 yılı 4. çeyreğinde 32 milyon 755 bin olarak hesaplandı. Ancak bu artış, nitelikli ve güvenceli istihdam açısından yeterli bir gelişme olarak değerlendirilmedi. DİSK-AR tarafından yapılan analizlere göre, istihdam verileri tek başına iş gücü piyasasının gerçek durumunu yansıtmıyor. Resmi istihdam verileri, iş gücü piyasasındaki kayıt dışılığı ve güvencesiz çalışmayı tam anlamıyla ortaya koyamadığı için alternatif istihdam hesaplamalarına ihtiyaç duyulduğu vurgulandı” diye konuştu.
‘Kadınlarda alarm veren tablo’
Raporun kadın istihdamına ilişkin çarpıcı sonuçlar içerdiğini aktaran Küçük, “Kadınlarda resmi istihdam oranı yüzde 32,5 olarak açıklanırken, kayıtlı ve tam zamanlı istihdam oranı (KATİ) sadece yüzde 19,7’de kaldı. Bu da kadınların iş gücü piyasasında ciddi bir dezavantaj yaşadığını ve çoğunlukla güvencesiz, kayıt dışı veya yarı zamanlı işlerde çalıştığını ortaya koyuyor. Her 5 kadından yalnızca 1’i kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda. Geniş tanımlı genç kadın işsizliği yüzde 46,7’ye ulaştı” dedi. Vedat Küçük, kadın istihdamına ilişkin açıklamalarda bulunarak, “Kadınların kayıtlı ve tam zamanlı istihdam oranı yalnızca yüzde 19,7. Bu, her 5 kadından yalnızca 1’inin güvenceli bir işte çalıştığını gösteriyor. Genç kadın işsizliği ise neredeyse yüzde 50’ye ulaşmış durumda. Bu tablo, kadınların iş hayatına katılımında ciddi yapısal sorunlar olduğunu ortaya koyuyor” şeklinde konuştu.
‘Erkeklerde de durum endişe verici’
Erkeklerde de durumun endişe verici olduğunu anlatan Küçük, “Rapora göre, erkeklerde resmi istihdam oranı yüzde 67,0 iken, KATİ oranı yüzde 48,6 olarak hesaplandı. Bu da erkeklerin de önemli bir bölümünün güvencesiz ve düzensiz işlerde çalıştığını gösteriyor. Bu veriler, Türkiye’de güvenceli ve nitelikli istihdamın ne kadar düşük seviyelerde olduğunu gözler önüne seriyor” şeklinde konuştu. DİSK-AR raporunun genç işsizlikteki artışa da dikkat çektiğini dile getiren Küçük, “Geniş tanımlı genç kadın işsizlik oranı yüzde 46,7’ye ulaştı. Gençlerin iş gücü piyasasına girişte zorlandığı ve özellikle kadınların iş bulma konusunda daha büyük sorunlar yaşadığı belirtiliyor. Türkiye’de genç işsizliğin kronik bir sorun haline geldiği ve eğitim politikalarının işgücü piyasasının ihtiyaçlarıyla uyumlu olmadığı vurgulanıyor” dedi.
‘Hesaplamalar eksik’
DİSK-AR’ın, resmi istihdam verilerinin yanıltıcı olabileceğini ve istihdamın niteliğini göz önüne almadan yapılan hesaplamaların eksik olduğunu savunduğunu hatırlatan Küçük, “TÜİK’e göre 2024 yılı 4. çeyrekte resmi istihdam oranı yüzde 49,6. Ancak DİSK-AR’ın hesapladığı KATİ oranı yüzde 34,0. Kadınlarda KATİ oranı yüzde 19,7, erkeklerde ise yüzde 48,6 olarak gerçekleşti. DİSK-AR’a göre, çalışma çağındaki (15+ yaş) 66 milyon kişinin sadece 22,4 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdam kapsamında çalışıyor. Bu durum, güvencesiz çalışma biçimlerinin ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor” dedi. Küçük, “DİSK-AR’ın açıkladığı 2024 yılı 4. çeyrek İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu, Türkiye’de istihdamın nitelik açısından ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle kadınlar ve gençler için güvenceli istihdamın çok düşük seviyelerde olması, iş gücü piyasasında eşitsizlikleri artırıyor. Raporda yer alan geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 28’e ulaşması, işsizlik verilerinin resmi rakamların çok ötesinde olduğunu gösteriyor” diyerek konuşmasını tamamladı.
ESRA ALTUNKES
