Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) önceki dönem Başkanı Vural Şahin, artan üretim maliyetlerine rağmen domates fiyatlarının düşüklüğünün üreticileri ciddi şekilde zor durumda bıraktığına dikkat çekerek, “Çiftçimiz emeğinin karşılığını alamıyor. Bu şartlarda üretimin devam etmesi mümkün değil” dedi.
‘Maliyet artıyor, gelir düşüyor’
Gelirin ciddi oranda düştüğünü hatırlatan Şahin, “Domates üreticisinin belini büken en büyük sorunlardan biri üretim maliyetlerinin sürekli artması. Gübre, mazot, işçilik ve zirai ilaç gibi temel girdilerin maliyetleri geçen yıla göre yüzde 100’e varan oranlarda artarken, domates fiyatları geçen yılın bile altında kaldı” dedi. Hal fiyatlarının 10-15 TL arasında değiştiğini belirten Şahin, “Bugün bir kilo domatesin üretim maliyeti 15-20 TL arasında. Buna rağmen piyasada üreticinin eline geçen fiyat 10-12 TL. Bu tablo çiftçimizin moralini bozmaktan öte onu üretimden vazgeçmeye zorluyor” diye konuştu.
‘İhracat düşüşü piyasayı vurdu’
‘Domates fiyatlarındaki düşüşün bir diğer önemli nedeni ise ihracattaki azalma’ diyen Şahin, “Yurt dışına gönderilen ürün miktarının gerilemesiyle birlikte iç piyasada arz fazlası oluştu. Bu da domatesin değer kaybetmesine neden oldu. Hal fiyatlarının yerlerde sürünmesi, sadece üreticiyi değil, tedarikçileri, zirai ilaç bayilerini ve toptancı esnafını da doğrudan etkiliyor. Üretim zinciri topyekûn zarar görüyor” ifadelerini kullandı.
‘Görüntüler içler acısı’
Hallerde domateslerini satamayıp araçları üzerinde kalan üreticilerin görüntülerinin içler acısı olduğunu dile getiren Şahin, “Bir yıl boyunca gece gündüz çalışan üreticinin emeğinin karşılığı bu olmamalı. Halde kalan, çürüyen domatesler, aslında tarım politikalarımızdaki eksikliklerin ve piyasadaki plansızlığın bir sonucu” dedi.
‘Yarından tezi yok adım atılmalı’
Şahin, yetkililere ve piyasadaki tüm aktörlere çağrıda bulunarak, “Buradan özellikle toptancı hallerine, ihracatçılara, tüccarlara ve zincir marketlere sesleniyorum. Yarından tezi yok domates fiyatlarının üreticiyi kurtaracak seviyelere çıkarılması için ciddi adımlar atılmalıdır. Domatesin hal fiyatı en az 25-30 TL seviyesine çıkmalı ki üretici ayakta kalabilsin. Ne politikaya, ne enflasyona, ne de küresel gelişmelere sığınmadan, yerli üreticimizi yaşatacak bir sistem kurulmalıdır” dedi.
‘Üretim olmazsa kıtlık kaçınılmaz’
Üreticinin üretimden çekilmesi halinde Türkiye’nin dışa bağımlı hale geleceğine dikkat çeken Şahin, “Bugün üretici üretemez hale gelirse, yarın bu domatesi 4-5 katı fiyatına ithal etmek zorunda kalırız. Bu sadece domates meselesi değil; gıda güvenliği ve milli ekonomi meselesidir” diye konuştu. Son olarak tüm yetkilileri duyarlı olmaya davet eden Şahin, “Çiftçimizin ne borcunu ödeyecek hali kaldı, ne de geçinecek mecali. Üretim bitme noktasında. Eğer bugün harekete geçilmezse, yarın çok geç olabilir” sözleriyle uyarıda bulundu.
ESRA ALTUNKES
