Yıllık Orak Hücre ve Talasemi Konferansı'nı düzenlemek için İngiliz Hematoloji Derneği (BSH) ve Yıllık Orak Hücre ve Talasemi Akademisi Konferansı (ASCAT) ile güçlerini birleştirdi. Orak Hücreli Hastalık ve Talasemi Yıllık Bilimsel Konferansı (ASCAT), hemoglobinopatilerde tanı, tedavi ve yeni ortaya çıkan alanlardaki en son gelişmeleri tanıtmaya odaklandı. 2-5 Ekim tarihleri arasında Londra’da düzenlenen ASCAT Kongresi’ne Türkiye’den ilk defa bir bilim insanı olarak Antalya Genetik Hastalıklar Değerlendirme Merkezi Çocuk Hematoloji ve Genetik Uzmanı Prof. Dr. Duran Canatan katıldı. Bu kongrenin Türkiye için ve merkezleri için çok onur verici bir çalışma olduğunu ifade eden Prof. Dr. Canatan, “Sunumumuzda evlilik öncesi taramalarda Mikroçip Elektroforezi (Gazelle) yöntemini kullandık. Bu yöntem iki sene önce Amerika’da keşfedildi, Hindistan ve Afrika’da uygulanmaya başlandı. Geçen sene Amerika’dan gelen bir heyet Türkiye’de Talasemi konusunda bizimle iş birliği teklifinde bulundu. Görüşmelerin ardından bu cihazla, evlilik öncesi taramalarda nasıl bir yöntem kullanabiliriz diye düşündük. Öncelikle projelerde mutlaka Etik Kurul Onayı gerektiği için Akdeniz Üniversitesi Etik Kurulu’ndan onay alındı. Bu, in-vitro çalışmalar olduğu için Sağlık Bakanlığı Tıbbi İlaç ve Cihaz Kurumu’ndan da onay alındı ve projeye öyle başladık” diye konuştu.
Ekonomik ve güvenilir
Prof. Dr. Canatan, bu projeyle ilgili süreci ve detayları şöyle açıkladı: “Projede Akdeniz Kan Hastalıkları Vakfı’na evlilik öncesi başvuran 516 çiftten rastgele örnekler alındı. Her çiftin kan sayımı ve HPLC testleri yapılmakta ve raporları verilmektedir. Geri kalan kanları, bireylerin onayı alındıktan sonra, ‘Biz bu kanları ikinci bir yöntemle çalışıp sonra da genetik analiz yapacağız’ dedik. Hepsi de kabul etti. Bireylerin onayı alındıktan sonra, artan kanları Genetik Merkezimizde Mikroçip Elektroforezi (Gazelle) yöntemiyle çalıştık. Mikroçip Elektroforezi yönteminden sonra pozitif çıkan örneklere de genetik analiz yapılarak doğrulama sağladık. Bu yöntemin diğer HPLC yöntemlerinden en büyük avantajı, cihazın küçük olması, taşınabilir olması, hasta başına kadar götürülebilir olmasıdır. Hastanın parmak ucundan veya damardan kan örneği alınması açısından avantajlıdır ve diğer cihazlarla karşılaştırıldığında çok ekonomiktir. Talasemi ve hemoglobinopatiler, önlemlere rağmen göçmen yoluyla tüm dünyayı etkiliyor. Özellikle 2019’dan itibaren Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), daha ekonomik ve pratik cihazlar geliştirilmesini önerdi. Bu cihaz Amerika’da bu amaçla üretildi. Biz de ülkemizde ekonomik olması açısından bu projeyi gerçekleştirdik.”
'Hiçbir yanılgı payı görmedik'
“Sonuçlara baktığımızda, 516 kişi üzerinde rastgele yapılan taramalarla 100 adet orak hücre ve Talasemi örneği alındı. Hem sağlıklı bireylerde hem de kontrol altına aldığımız Talasemi hastalarında testler, HPLC testleriyle birebir aynı çıktı. Cihazın güvenilirliği açısından hiçbir yanılgı payı görmedik. Aynı testleri genetik analizlerle de doğruladık ve istatistiksel olarak bu cihazın HPLC yerine geçebileceğini gördük. HPLC testini yıllardır kullanıyoruz ancak pahalı ve taşınabilir değil. Bu cihaz, ekonomik olması ve taşınabilir olması, ayrıca 5 dakikada sonuç vermesi açısından avantajlı. Bu vesileyle projeyi geçen hafta Londra’da sunduk. Cihaza büyük ilgi gösterildi ve firmanın CEO’su da katıldı. Öncelikle Türkiye’de Antalya’da kullanmaya başlayacağız. Bakanlık onayı tamamlandı, ardından Sağlık Bakanlığı izniyle diğer ülkelere tanıtımı yapılacak. Evlilik taramalarında, yenidoğan taramalarında ve her türlü Talasemi ile orak hücre taramalarında Gazelle’nin kullanılmasını öneriyorum.”
ARZU YAVUZ
