Bugüne kadar inşaat sahasında görev alan ustaların yaptığı teknik hatalar, herhangi bir hukuki yaptırıma tabi tutulmuyordu. Bu durum, ciddi yapısal kusurlara, maliyet odaklı bilinçsiz uygulamalara ve hatta can kayıplarına neden oluyordu. Özellikle son depremlerde yıkılan yapıların büyük bölümünde düşük kaliteli işçilik ve teknik usulsüzlüklerin rol oynadığı net biçimde ortaya çıkmıştı. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Antalya Şube Başkanı Soner Akdoğan, yapılan düzenlemenin sektöre disiplin ve sorumluluk kazandıracağını vurguladı.
‘İşin ciddiyeti fark edilecek’
Akdoğan, “Betona su katan, donatıyı projeye aykırı yerleştiren ya da bağlantı detaylarını hiçe sayan ustalar artık yaptığı işin ciddiyetini daha net fark edecek. Sahadaki her uygulama sorumlulukla yapılmak zorunda kalacak. Günümüzde inşaat sektöründe sıkça karşılaşılan ciddi bir sorun, işçilik hatalarının yaygınlığıdır. Uygulamada, ustaların yaptıkları imalatlardaki teknik hataların hukuki ya da cezai bir sorumluluğa tabi olmaması, birçok sorunun temelinde yatmaktadır. Bu durum, ustaları işi en kolay, en hızlı ve en az maliyetli şekilde yapmaya yönlendirmekte; çoğu zaman teknik kurallara ve projeye uygunluktan taviz verilmesine yol açmaktadır. Ne yazık ki, son yaşanan depremlerde hasar gören birçok yapının incelenmesi, bu tespitleri doğrular nitelikte; zira bu yapılarda ciddi düzeyde işçilik hatalarının olduğu açıkça gözlemlenmiştir” dedi.
‘İşçilik hataları yargıya taşınacak’
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın hazırladığı yeni yönetmelikle birlikte, ustaların Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) belgesi alma zorunluluğu artık sadece kâğıt üzerinde kalmayacak. Belgesiz ya da yetkisiz kişilerin şantiyelerde çalışmasına izin verilmeyecek. Yabancı uyruklu iş gücünün ise denetimi ve yetkinliği daha sıkı şekilde kontrol edilecek. Yeni sistemde bir binada kullanılan malzemenin kalitesizliği, işçilik hataları ya da yönetmelik dışı imalatlar sonucu oluşan hasarlar, sadece teknik personelin değil, doğrudan uygulamayı yapan ustanın da sorumluluğuna dahil edilecek. Böylece herhangi bir afet sonrası, sahadaki tüm uygulayıcılar hukuki incelemeye tabi tutulabilecek.
‘Zincirin her halkası sorumlu’
Başkan Akdoğan, sadece ustaların değil; şantiye şefleri, yapı denetim firmaları ve teknik personelin de aktif denetime tabi olması gerektiğini vurgulayarak, “Şantiye şefleri sahada bulunmalı, yapı denetim firmaları formaliteden ibaret raporlar sunmak yerine aktif kontrol mekanizması işlevi görmelidir. Ancak bu şekilde gerçek bir yapı güvenliği sağlanabilir. Düzenleme, geç kalınmış ancak oldukça yerinde bir adım. Çünkü bugüne kadar inşaatta kalıpçıdan sıvacıya, demirciden ustabaşına kadar kimse yaptığı işin hukuki sorumluluğunu taşımıyordu. Artık bu dönemin kapandığı belirtiliyor. Türkiye’nin deprem kuşağında yer aldığı gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, sadece projeye değil, uygulamaya da aynı hassasiyetin gösterilmesi zorunlu hale geliyor. Yeni düzenlemenin temel amacı da bu. Depreme karşı dayanıklı, güvenli ve kaliteli yapılar inşa etmek. Düzenlemenin önümüzdeki günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine gelerek yasalaşması bekleniyor. Yasa yürürlüğe girdiğinde, sektörde köklü bir değişim süreci başlamış olacak” dedi.