Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği (YKKED) Antalya Şubesi tarafından düzenlenen etkinlikte Dr. Güray Ünlü, Köy Enstitüleri tarihini ve Aksu Köy Enstitüsü’nün önemli isimlerinden Dr. Bedia Hüdaverdi Kervancıoğlu’nun yaşamını anlattı. Sunum, Antalya Tabip Odası Seminer Salonu’nda gerçekleştirildi. Etkinlikte konuşan Dr. Güray Ünlü, Köy Enstitülerinin yalnızca bir eğitim modeli değil, aynı zamanda toplumsal dönüşüm projesi olduğuna dikkat çekti. Ünlü, Köy Enstitülerinin mimarları Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç’un Cumhuriyet eğitim tarihinde benzersiz bir yere sahip olduğunu vurguladı.
‘Politikacıdan çok eğitimci’
Dr. Ünlü, Hasan Ali Yücel’in Cumhuriyet tarihinde 12 yıllık bakanlığı süresince eğitime damga vurduğunu belirterek, “Yücel, bir politikacıdan çok bir eğitimciydi. İsmail Hakkı Tonguç ise dünya pedagoji literatürüne Köy Enstitülerinin kurucusu olarak geçen tek Türk eğitimcidir” dedi.1935 yılında Türkiye nüfusunun yüzde 82’sinin köylerde yaşadığını, okuryazarlık oranının ise yalnızca yüzde 10 olduğunu hatırlatan Ünlü, kadınlarda bu oranın yüzde 3 seviyesinde kaldığını ifade etti. Bu tablo karşısında Köy Enstitülerinin tarihsel bir zorunluluk olarak doğduğunu belirten Ünlü, “Yeni harflerin kabulü ve Millet Mekteplerinin açılmasından sonra köylü halkın sorunlarına köklü çözümler üretilmesi gerekiyordu” diye konuştu.
3803 sayılı Köy Enstitüleri Yasası’nın Türkiye Büyük Millet Meclisinde oy birliğiyle kabul edildiğini, ancak 278 milletvekilinden 148’inin oylamaya katılmadığını hatırlatan Güray Ünlü, bunun tek parti döneminde dahi ciddi bir muhalefetin varlığını gösterdiğini söyledi. Köy Enstitülerine yönelik “işçi mi yetiştiriliyor” eleştirilerine karşılık, temel ilkenin “iş içinde eğitim” olduğunu vurguladı. Hasan Ali Yücel’in, “Köyün içinden, sağlıklı, bilgili, ülkesine bağlı üretici yurttaşlar yetiştirmeyi amaçlıyoruz” sözlerini anımsatan Dr. Ünlü, Köy Enstitülerinin hiçbir ülkenin kopyası olmadığını, Türkiye’nin toplumsal gerçeklerine göre şekillendirildiğini ifade etti. Konuşmada Köy Enstitüleri ile toprak reformu arasındaki kopukluğa da dikkat çekildi. 1945’te çıkarılan toprak reformu yasasının uygulanamadığını belirten Ünlü, “Eğitimde köklü bir adım atıldı ancak ekonomik ve sosyal dönüşümü sağlayacak ikinci adım gecikti. Bu gecikme, Köy Enstitülerinin geleceğini de etkiledi” dedi.
Köklü bir aile mirası
Etkinliğin önemli başlıklarından biri de Dr. Bedia Hüdaverdi Kervancıoğlu’nun yaşam öyküsü oldu. 1914 yılında doğan Kervancıoğlu’nun, 1940-1955 yılları arasında Aksu Köy Enstitüsü’nde, 1955-1967 yılları arasında Arifiye’de görev yaptığı, 1967’de yeniden Aksu’ya döndüğü ve 1976 yılında emekli olduğu aktarıldı. Dr. Kervancıoğlu’nun 1976-1978 yılları arasında Antalya Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyeliği ve Başkanlığı yaptığı, 27 Aralık 1978’de yaşamını yitirdiği belirtildi. Dr. Güray Ünlü, Kervancıoğlu’nun ailesinin de Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan önemli bir tıp geleneğine sahip olduğunu anlattı. Dr. Bedia Kervancıoğlu’nun dedesi Salih Himmet Paşa’nın, 1839’da kurulan Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane’nin ilk mezunlarından biri olduğu, uzun yıllar doğu vilayetlerinde ve Şam’da görev yaptığı, II. Abdülhamit döneminde Sağlık Nazırı olarak çalıştığı ifade edildi. Bedia Kervancıoğlu’nun babası Diş Hekimi Mehmet Hüdaverdi Bey’in ise Diş Hekimliği Fakültesi’nin ilk öğrencilerinden olduğu, Hulusi Behçet’in yakın dostu olduğu ve Behçet hastalığının tanımlanmasında önemli bir yere sahip bulunduğu aktarıldı.Etkinlik, katılımcıların soruları ve değerlendirmeleriyle sona erdi. YKKED Antalya Şubesi yetkilileri, Köy Enstitüleri mirasını yaşatmaya yönelik etkinliklerin devam edeceğini belirtti.