Mesafeli sözleşmeler, satıcı ile tüketicinin fiziken bir arada olmaksızın mektup, telefon, faks gibi uzaktan iletişim araçlarıyla kurdukları sözleşmelere denir.
27.11.2014 tarih ve 29188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48 ve 64 üncü maddelerine dayanılarak çıkarıldığından mesafeli sözleşmeler tüketici mevzuatı kapsamındadır. Bu bakımdan mesafeli sözleşmelerin taraflarından biri tüketicidir.
Mesafeli sözleşmenin en önemli unsurlarından olan ön bilgilendirmenin amacı; tüketicilerin satıcı veya sağlayıcı ile karşı karşıya gelmediği ve almayı düşündüğü mal veya hizmeti somut olarak görmediği veya deneyemediği alışveriş yönteminde sözleşme konusu mal veya hizmete dair önemli hususların alışverişten önce verilmesinin sağlanarak, tüketicilerin neyi satın almak üzere oldukları ve ne gibi hak ve yükümlülüklere sahip oldukları konusunda haberdar etmektir.
Yönetmeliğin 5.maddesinde tüketicinin mesafeli sözleşmenin kurulmasından önce bazı hususlarda bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda sözleşme kurulmadan önce satıcı ve sağlayıcı,
-Sözleşme konusu mal veya hizmetin özellikleri
-Satıcı veya sağlayıcının adı, soyadı veya unvanı,
-Satıcı veya sağlayıcının açık adresi, telefon numarası gibi iletişim bilgileri,
-Mal veya hizmetin vergiler dâhil fiyatı ya da fiyatın hesaplanma usulü,
-Ödeme, teslimat buna ilişkin bilgiler,
-Cayma hakkının belirtilmesi, şartlarının açıklanması, süresi
-Tüketicilerin uyuşmazlık durumunda Tüketici Mahkemesine ya da Tüketici Hakem Heyetine başvurabileceklerine dair bilgi,
Konularında tüketicileri bilgilendirmelidir. Satıcı ya da sağlayıcı, tüketici siparişe onay vermeden önce, siparişin ödeme yapmayı gerektireceği hususunda tüketiciyi bilgilendirmekle yükümlüdür. Bilgilendirme yapılmazsa tüketici siparişle bağlı olmaz.
Yönetmeliğin 9.maddesine göre, tüketici on dört gün içerisinde cezai şart ödemeden gerekçesiz olarak sözleşmeden cayabilir. Cayma hakkına ilişkin süre, bir hizmetin yerine getirilmesiyle ilgili sözleşmelerde sözleşmenin akdedildiği gün, mal teslimiyle ilgili sözleşmelerde tüketicinin ya da tüketici tarafından belirlenmiş kişinin malı teslim almasıyla başlar. Sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkı kullanılabilir. Satıcı ya da sağlayıcı tüketiciyi cayma hakkı hususunda bilgilendirdiğini ispatla yükümlüdür. Eğer bu ispat yükümlülüğü yerine getirilemezse tüketici cayma hakkını on dört günle sınırlı olmaksızın kullanabilir. Ancak süre her şartta cayma hakkına ilişkin sürenin bitiminden 1 yıl geçmesiyle sona erer. Bir diğer deyişle tüketici cayma hakkı hususunda bilgilendirilmemiş dahi olsa cayma hakkını kullanma süresi sınırsız değildir.
Cayma hakkının bazı istisnaları vardır. Örneğin, çabuk bozulabilen ve son kullanma tarihi geçebilecek mallar ya da tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmelerde cayma hakkı kullanılamamaktadır.
Cayma hakkının kullanımı için satıcı veya sağlayıcıya yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirim yapılması yeterlidir. Kalıcı veri saklayıcısı, kısa mesaj, e-posta vs. gibi verinin değiştirilmeden saklanmasına imkân veren bir araç olmalıdır. Cayma hakkı ayrıca satıcı ya da sağlayıcının internet sitesi vasıtasıyla da yapılabilir. Ancak satıcı ya da sağlayıcı bu durumda cayma hakkı bildirimini aldığını en kısa sürede teyit etmelidir.
Sesli iletişim ile yapılan satışlar bakımından satıcı ya sağlayıcı cayma bildirimine ilişkin formu tüketiciye en geç malın tesliminden ya da hizmetin yerine getirilmesinden önce tüketiciye iletmekle yükümlüdür. Tüketici bu tip satışlarda cayma hakkını internet sitesi aracılığıyla kullanabileceği gibi bu formu da kullanabilir. Ancak bu halde cayma hakkının kullanıldığını ispat yükü tüketici üstündedir.
Satıcı veya sağlayıcı siparişini taahhüt ettiği süre içinde yerine getirmek zorundadır. Mal satışlarında bu süre 30 günü geçemez. Aksi takdirde tüketici sözleşmeyi feshedebilir.