Bugün yeni yılın ilk günü. Dün geceyi dünya üzerinden milyonlarca insan kendi eğlence anlayışları doğrultusunda kutlamalarla geçirdi. Milyonlarcası da inançlarına aykırı olduğu düşüncesiyle geceyi ibadetle tamamladı. Bir de arada-derede kalanlar var tabi…
Peki nedir bu Yılbaşı muhabbeti?
Nereden geliyor, anlamı ne?
İlk ne zaman kutlanır oldu ve ilk kimler kutlamaya başladı?
Yılbaşı ile Noel aynı şeyler mi?
Kim bu Noel Baba? İslam alemi bu kutlamalara niçin karşı çıkıyor?
Vs. Vs… Bu ve benzeri daha birçok soruya yanıt bulabilmek için ben de dünü bunu araştırmakla geçirdim. Faydalı olacağını düşünerek bulduklarımı sizinle paylaşıyorum…
***
Günümüzde özellikle İslam dünyasının şiddetle karşı çıktığı yılbaşı kutlamalarının aslında dinden çok kültürle bağlantısı var ve kutlamalar insanlıkla yaşıt…
Antik tarihe göz attığımızda yeni yıl etkinliklerinin ilk olarak Mezopotamya coğrafyasında başladığını görüyoruz. Yeni yıl ilk kez, günümüzden 4 bin yıl önce Babil Kulesi’nde ilkbaharda kutlanmaya başlandı. Daha sonra Mısırlılar, çöl topraklarına hayat veren Nil’in taştığı Eylül ayında kutlayarak sürdürdü. Milattan önce 46 yılında Roma’da Julius Sezar tarafından kabul edilen ve günümüzde de halen kullanılan takvimle yeni yıl, Ocak ayının ilk günü olarak belirlendi. Jülyen takvimi bazı değişikliklerle günümüze kadar geldi. Romalılar yılın ilk ayına, başlangıçların tanrısı, kapıların koruyucusu Janüs (January) yani Ocak adını verdiler. O günden bugüne tüm ülkeler, dinler ve kıtalar için her alanda yeni bir başlangıç anlamı taşıyan yeni yıl, değişik gelenek ve törenlerle karşılanır. Tümünün ortak amacı ise, yeni yılın binbir umutla bolluk ve şans getirmesidir…
NOEL ve YILBAŞI AYNI ŞEY Mİ?
Bu kutlamalara bilhassa İslam dünyasının karşı çıkmasının temel nedeni ise Yılbaşı ve Noel’in bağdaştırılması, aynı şey sanılmasıdır. İslam alemi yıllardır ‘Hıristiyan geleneği’ diye kutlamalara karşı çıkmakta ve engellemeye çalışmaktadır. Oysa Yılbaşı doğal bir olay, Noel dinsel temalıdır. Bizans İmparatoru Konstantin (324-337) zamanında İznik'te toplanan konsülde, 22 Aralık'ta güneşin doğumu için yapılan Pagan Bayramı Hz. İsa'nın doğumu olarak 24 Aralık'a alınıyor ve adına da Noel Bayramı deniliyor. Batı kilisesi, yani Katolikler ise bunu 25 Aralık'ta kutluyorlarmış. Günümüzde Ortodoks ve Katolikler, 24 Aralık
gününü Hz.İsa’nın doğumu (Noel), 6 Ocak gününü de Hz. İsa’nın vaftizi olarak kutlarlar.
Noel kelimesinin kökeni Latince natalis (doğum) kelimesidir. Bir diğer iddiaya göre de Noel kelimesi, Galya dilinde (Keltçe) yeni anlamına gelen ‘noio’ ile güneş manasına gelen ‘hel’in birleşmesiyle oluşmuştur ve ‘yeni güneş’ anlamına gelmektedir. Noel kelimesi o devrin pagan toplumunda yeni yılın başlangıcında yapılan şenliklere ad olmuştur. Roma İmparatorluğu döneminde halk, mutlu bir olayı karşılamak ve kutlamak için, duygularını ‘noel, noel’ diye bağırarak dile getirirlermiş. Noel kelimesinin kökeni ile ilgili bir diğer açıklama ise Fransızca ‘haber’ anlamındaki ‘nouvelle’ kelimesinden geldiğidir. Noel ayrıca Almanca’da ‘kutsal gece’ anlamındadır. Günümüzde başta İngilizce konuşan coğrafya olmak üzere bazı Batılı ülkelerde Noel anlamında kullanılan Christmas ve benzeri diğer kelimeler ise Yunanca Khristos (Mesih) ve Latince miss (yollanmış, gönderilmiş) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. ‘Yollanmış, gönderilmiş’ kelimelerinin, İsa’nın Son Akşam Yemeği’ndeki son sözlerini sembolize ediyor olabileceği düşünülmektedir.
NOT: Yarın kim bu Noel Baba? Nerede yaşamış, neler yapmış ve Hristiyan dünyasına nasıl figür olmuş?