Çöp konteynırlarının yanına bırakılmış/asılmış ekmekleri her gördüğümde çocukluğum aklıma geliyor. Çocukluğumda bizim evde bir kere dahi ekmeğin çöpe atıldığını görmedim. Böyle bir şeyin olma ihtimali sıfırdı. Çünkü, Allah iyiliğini versin annem tüketemediğimiz bayatlamış ekmeği anında yeni bir yiyeceğe dönüştürürdü…
Hatırlıyorum da mesela ramazanlarda kadayıftan sonra en çok yediğimiz tatlı, ‘ekmek kadayıfı’ydı. Ekmek tatlısı da denirdi. Bayat ekmekleri dilimler, yumurtaya bandıktan sonra kızartır ve şerbetin içine koyarlardı. Muhteşem bir tatlı olurdu. Bunun yanı sıra bayat ekmeği iyice kuruttuktan sonra ufalar köfte harcı yapar, kuru köfte yaptığında bu harcı kullanırdı anacığım. Veya dilimlenmiş bayat ekmeği yumurta, yağ, kaşar veya beyaz peynir, maydanoz, dere otu vs. süslemeleriyle mükemmel birer kızarmış dilimlere çevirirdi. Kahvaltılarımızın enfes spesiyalleri haline getirirdi. Şimdilerde eşim de aynı şeyi yapıyor. Bayat ekmeklerden nice lezzet harikaları yaratıyor…
Daha buna benzer farklı kullanım yöntemleri de vardı o dönemde. Hemen hemen her evde durum aynıydı. Öyle poşet dolusu ekmeği kimse çöpe atmaz, atana da iyi gözle bakılmazdı. Çünkü ekmek nimettir, bereketin simgesidir. Hava, su, uyku gibi temel ihtiyaçlarımızdan biridir. İnsanoğlunun uygarlık serüveni içinde binlerce yıllardır vazgeçemediği bir temel besin kaynağıdır. Kaynaklardan ekmeğin tarihinin M.Ö 5000’li yıllara kadar uzandığını biliyoruz. Ve maalesef tarihi, insanlığın ve medeniyetin tarihi kadar eski olan bu nimet günümüzde önemli ölçüde israf ediliyor. Ülkemizde her gün milyonlarca ekmek çöpe gidiyor. Aslında çöpe giden, heba edilen sadece ekmek değil, çiftçinin emeğini ve alın terini, tarlaya atılan tohum, gübre, mazot, su, tuz, elektrik ve benzeri üretim girdilerini, toprağın bereketini, devletin bütçesini, millî geliri, toplumun geleceğini, kısaca ekmeğin üretim safhasından tüketiciye ulaşıncaya kadar geçirdiği süreçte maddi ve manevi katkısı olan tüm gayret ve çabaları da israf ediyor ve çöpe atıyoruz…
Türkiye´de günlük üretilen her 100 ekmekten 10´u, çeşitli nedenlerle israf edilerek çöpe atılıyor. Bu israfın Türkiye ekonomisine olan maliyeti ise yılda 1.5 milyar TL civarında…
Gelin hep birlikte önce kendimizden, ailemizden, çevremizden başlayarak ekmek israfına engel olalım. Ekmeği alırken yiyebileceğimiz kadar alalım. Artan ekmekleri poşette ağzı kapalı bir şekilde saklayalım. Uzun sürede tüketeceksek ihtiyacımız kadarını alıp kalanını derin dondurucuda saklayalım. Gelin hep birlikte sosyal medyada twitter’da ve instagram’da çevremizi ekmek tasarrufu konusunda bilinçlendirelim. Bayat ekmekleri nasıl değerlendireceğimizi paylaşalım. Bu büyük israfın önlenmesine birey olarak katkı koyalım…
NOT: Bu yazıda değerlendirmek amacıyla ülkemizdeki ekmek israfına ilişkin istatistikleri araştırdım ancak sağlıklı bir veriye ulaşamadım. Birçok resmi ve gayri resmi araştırma sonuçlarıyla karşılaştım internette. Her birinde israf oranları, rakamlar farklı. Kimi, ülkemizde yılda 4 milyar 380 milyon, kimi 2 milyar 100 milyon ekmeğin çöpe gittiğini savunuyor. Kimi araştırmada günlük israfın 5 milyon ekmek olduğu belirtilirken, kimisinde 2 milyonun üzerinde olduğu öne sürülüyor. Şahsen ben işin içinden çıkamadım ve rakamlardan emin olamadığım için de yazıda değinmedim. Ancak emin olduğum tek şey var ki, o da ekmek israfının olduğu ve bu israfın mutlaka önlenmesi gerektiği…
Kaç tane veya hangi oranda olduğu sadece bir teferruat…