1992 yılında Bosna-Hersek’in bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, ülkedeki etnik gerilimler kısa sürede silahlı çatışmalara dönüştü. Sırp güçleri, bağımsızlığı kabul etmeyerek kendi yönetim bölgelerini oluşturmak üzere harekete geçti.
Srebrenitsa, savaşın ilk yıllarında çoğunluğu Boşnak Müslümanların oluşturduğu bir kasabaydı. 1993 yılında Birleşmiş Milletler, burayı "güvenli bölge" olarak ilan etti ve barışı sağlamak üzere UNPROFOR adı verilen barış gücünü görevlendirdi. Ancak bu statü, Sırp ordusunun saldırılarını durdurmaya yetmedi.
Kuşatma ve soykırımın başlangıcı
1994 yılına gelindiğinde, Bosnalı Sırp güçleri Srebrenitsa'yı kuşatma altına aldı. Kasabanın dış dünyayla bağlantısı kesildi, temel ihtiyaçlar ulaştırılamadı. Siviller açlıkla ve şiddetle karşı karşıya kaldı.
11 Temmuz 1995 tarihinde, Ratko Mladić komutasındaki Sırp ordusu kasabaya girdi. BM Barış Gücü'nün etkisiz kaldığı bu süreçte binlerce erkek ve çocuk toplandı. Kadınlar ve yaşlılar zorla bölgeden çıkarılırken, erkek siviller sistematik biçimde infaz edildi.
Katledilenler Srebrenitsa ve çevresine gizlice gömüldü. Bugüne kadar açığa çıkarılan toplu mezarlardan her yıl yeni kurbanlara ulaşılıyor. Katliamın planlı ve organize şekilde gerçekleştiği, uluslararası yargı tarafından da kabul edildi.
2001 yılında yargılanmaya başlanan Bosnalı Sırp liderler Ratko Mladić ve Radovan Karadžić, 2016 ve 2017 yıllarında Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından ömür boyu hapse mahkûm edildi. Suçları arasında soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suçlar yer aldı.
Srebrenitsa katliamının 30. yılı
Aradan geçen üç on yıla rağmen Srebrenitsa'da yaşananlar unutulmuyor. Her yıl 11 Temmuz'da, hayatını kaybeden binlerce masum Boşnak anılıyor. Srebrenitsa, insanlık tarihine kazınan en büyük trajedilerden biri olarak hâlâ hafızalardaki yerini koruyor.