Antalya Ticaret Borsası (ATB) Meclisi, 2025 yılının son toplantısını Ali Çandır başkanlığında gerçekleştirdi. Toplantıda küresel ekonomi, Türkiye’nin büyüme performansı, Antalya ekonomisi ve tarım sektöründe giderek derinleşen yapısal sorunlar kapsamlı biçimde ele alındı. Konuşmasının merkezine tarımı alan ATB Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2025 yılı üçüncü çeyrek büyüme verilerine dikkat çekerek, tarım sektöründe yaşanan daralmanın artık rakamlarla net biçimde ortaya çıktığını söyledi.
‘En sert daralma’
Ali Çandır, üçüncü çeyrekte tarım sektörünün yüzde 12,7 oranında küçüldüğünü, bunun bugüne kadar üçüncü çeyreklerde görülen en sert daralma olduğunu vurguladı. Kuraklık ve don olaylarının etkili olduğunu ancak bu tablonun yalnızca iklim koşullarıyla açıklanamayacağını belirten Çandır, tarımın ekonomi üzerindeki çarpan etkisine dikkat çekti. “Tarım küçüldüğünde sadece bir sektör değil, ona bağlı birçok alan da yavaşladı” diyen Çandır, tarıma hem idari hem de toplumsal açıdan özel bir hassasiyetle yaklaşılması gerektiğini ifade etti.
‘Aynı kefeye konulmamalı’
Tarımın fiyat-maliyet dengesini kendi başına kuramadığını vurgulayan Çandır, “Üretici maliyete katlanır, fiyat piyasada oluşur. Tarımda üretimi kısma gibi bir esneklik yoktur. Bu nedenle tarım, sanayi ve inşaatla aynı çerçevede değerlendirilemez” dedi. Mevcut gidişatın tarım sektörünün yılı çift haneli daralmayla kapatacağını gösterdiğini belirten Çandır, 2026 yılından itibaren tarım kesimi için pozitif ayrımcılık içeren politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.
‘Küresel ekonomi yavaşlıyor’
Küresel ekonomik görünüme de değinen Ali Çandır, 2025 yılında dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 3 büyüme ile yılı tamamlamasının beklendiğini, Türkiye’nin de bu büyüme oranına yakın bir performans sergilediğini ifade etti. Ancak Türkiye’nin potansiyel büyüme hızının yüzde 5 seviyesinde olduğuna dikkat çekti. Uluslararası kuruluşların 2026 yılı için daha düşük büyüme tahminleri paylaştığını hatırlatan Çandır, dünya ekonomisinin büyüklüğünün 125 trilyon dolara ulaşmasının beklendiğini, Türkiye’nin bu tabloda 1,6 trilyon dolarlık bir ekonomik büyüklüğe ulaşabileceğini kaydetti.
‘Antalya ekonomisi baskı altında’
Çandır, Antalya ekonomisinin 2025 yılında birçok başlıkta Türkiye ortalamasının altında kaldığını söyledi. Kent ekonomisinin dışa açık ve maliyetlere hassas yapısının bu sonuçta etkili olduğunu belirten Çandır; ihracattaki zayıflama, reel ticaret hacmindeki gerileme ve şirket kuruluşlarındaki düşüşe dikkat çekti. Turizmde ziyaretçi sayılarının yüksek olmasına rağmen gelir artışının sınırlı kaldığını ifade eden Çandır, kredi kullanımındaki artışın ise işletmelerin artan finansman ihtiyacının göstergesi olduğunu söyledi.
2026 hedefi: Dayanıklı ve dijital tarım
2025 yılı boyunca ATB olarak tarımdan ticarete uzanan geniş bir alanda çalışmalar yürüttüklerini belirten Ali Çandır, hal mevzuatı, yaş meyve-sebze piyasası, lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsacılığı ve organize tarım bölgeleri konusunda raporlar hazırladıklarını aktardı. UR-GE projeleri, uluslararası ticaret heyetleri ve sektörel analizlerle üyelerin rekabet gücünü artırmayı hedeflediklerini kaydeden Çandır, kamu kurumları ve üniversitelerle kurulan iş birliklerinin önemine vurgu yaptı. 2026 hedeflerine de değinen Çandır, iklim değişikliği ve afet risklerini merkeze alan, su ve enerji verimliliğini artıran, tarımsal dijitalleşme ve yapay zekâ uygulamalarını yaygınlaştıran politikaların savunucusu olacaklarını söyledi. ATB’nin 2026 yılı bütçesinin 95 milyon TL olarak belirlendiğini açıklayan Çandır, bütçenin üyeler ve sektör için hayırlı olmasını diledi.