‘Durup dururken bu Kurtuluş Savaşı güzellemesi de niye’ diye soranlar var.
Yazı dizsinin sonunda anlatırım nedenini.
9 Eylül sabah saatlerinde 5. Süvari Kolordunun öncüleri Bornova üstünden İzmir’e intikal ediyordu, Yunan ordusu ve yerli Rum-Ermeni çetelerinin direnişi zorluydu. Her metre mesafe kanla kazanılıyordu. Sivil halkın çektiği azap ve ıstırap eziciydi. Ve elbette ki bizim askerin hıncı ve hırsı çok derindi, 26 Ağustos’tan beri 400 km’lik bir mesafeyi 14 günde almışlardı, 200 bin kişilik bir düşman ordusunu parçalamışlardı, geçtikleri köy ve kasabalarda çekilen düşman askerlerinin inanılmaz zulümlerine tanık olmuşlardı. Tüm Batı Anadolu ateşler içindeydi. (Uşak üstünde uçan bir keşif uçağının raporuna göre; uçak 3500 metre yükseklikte uçmasına rağmen yanan şehrin üstünde ki duman bulutu uçağın da bin metre üstündeydi)
Olabildiğince süratli giderlerse belki biraz daha fazla insanı kurtarabilirlerdi. Piyade askerinin ayağında çarık kalmamıştı, yalın ayak yürüyorlardı, atların nalları düşmüştü, üstelik atlıların cephanesi iyice azalmıştı. Kolordu komutanı Fahrettin paşaya durum iletildiğinde ‘Kılıca dayan!’ emrini alacaklardı.
Süvariler o denli hızlı hareket ediyorlardı ki, mesela Alsancak tren garına, Manisa’dan çekilen düşman kafilesinden önce varmışlar ve tüm Yunan alayını kumandanlarıyla birlikte esir almışlardı.
İmkanlar o kadar az ve sınırlıydı ki Mürsel Paşa Limandaki Fransız savaş gemisi kaptanından, ‘Ankara’ya, İzmir’in alındığı’ haberini iletmesini rica edecekti. Kordon ve Kadifekaleye Türk bayrağı çekildikten 10 saat sonra Ankara resmen İzmir’in düştüğü haberini almıştı.
Salih Bozok, o günleri hatıratında şu cümleler ile anlatıyor: ‘Güneş alçalmış ve körfezin yeşil sularına erimişti, hiçbirimiz Bel kahveden ayrılamıyorduk. İzmir istikametinden ağaçların arasından tek atlı bir araba çıkageldi, arabacı şen bir türkü söylüyordu, İzmir’de ne var ne yok diye sorduk, askerimiz Kordon’da geziniyor dedi, sahi mi diye üsteledik. Nah işte İzmir, gidip bakın dedi ve yoluna devam etti.’
Haftaya bu işleri biraz analiz etmeye çalışalım.
