Başarı Maslow’a göre bir insanın beş ihtiyacından birisi. Bu ihtiyaç elbette kişiye göre değişmekle birlikte en yaygın olarak kariyer, zenginlik, güç olarak algılansa da bazen mutlu bir evlilik, çocuk sahibi olma olarak da karşımıza çıkmaktadır. Ben başarıyı genelde rollerle ilişkilendiriyorum bu nedenle. Bugün başarılı olma yolunda davranışlarımızı ve dürtülerimizi etkileyen motivasyonlardan biri olan hırs hakkında yazacağım.
İnsanlar bulundukları seviyenin daha üzerine çıkmak için başarı seviyelerinin ötesinde rol almaya gayret ederler. Sözlüklerde sonu gelmeyen istek olarak tanımlansa da hırs aslında bizi eyleme zorlayan sağlıklı bir dürtüdür. Risk alma, hırs, başarı toplumumuzda çok değerli kavramlardır. Yüksek başarılar genellikle yüksek hedefleri başarmayla ilişkilendirilir. Araştırmalara göre ortalamanın üzerinde eğitim beklentisi olan çocukların ileride daha iyi gelirli işlerde çalıştığını göstermektedir. Bir diğer yönden beklentinin yüksek olduğu durumlarda başarısızlık kaygısına bağlı olarak performansın düştüğü şüphesizdir. Ayrıca hırslı bireylerin daha çok risk alıp kendilerine ve çevrelerine zarar verici davranışlarda
bulunmalarının yanı sıra kendi başarılarını da küçümsedikleri, yaşam doyumlarının
düştüğü bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Hırsı sağlıklı bir olgu olarak açıklarken hırsın kurbanı olma durumunu unutmamak gerekir. Bir amaca doğru ilerlerken kişinin kendisine sorması gereken bazı hususlar olduğunu düşünüyorum. İsteklerinizin sebeplerinden emin olmak çok önemlidir. Neden bir hedef
belirlediğiniz ve onu gerçekten isteyip istemediğiniz ileride karşınıza zorluklar çıktığında vazgeçmenizi engelleyecek ve motivasyonunuzu tetikleyecek unsurlardır. Ayrıca asıl isteklerinize başka hangi yollardan ulaşacağınız fikirleri üretmenizi sağlar. Psikologlar hırsın genellikle dışsal nedenlere bağlı olduğunu düşünürler. Örneğin tıp fakültesini hedefleyen bir öğrenci diğer insanlara yardım etmeyi hedeflerken bir başka öğrenci gelir düzeyini düşünerek bu mesleği hedeflediğinde amacına ulaştığında bile beklediği yaşam doyumuna erişemez.
Dışsal nedenler hem bir hedefe ulaşmayı zorlaştırır hem de amacınıza ulaştığınızda
beklediğiniz mutluluğu size vermez.
Hedefinize ulaşmada nelerin gerekli olacağına dair bilinçli bir değerlendirme yapın. Bu gerekli faktörlerin sizde olup olmadığını iyice irdeleyin. Bu hangi yönlerinizi geliştirmeniz gerektiğine dair ipuçları verir. Başarı oranını ve süreyi matematiksel olarak hesaplamak size daha gerçekçi hedefler koyma konusunda yardımcı olacaktır.
Başarılı olamadığınız durumda ne yapacaksınız?
Bir B planı her zaman amaçlarınıza ilerlerken yaşadığınız stresin azalmasına katkıda bulunur. Tıp fakültesine kabul oranı oldukça düşüktür. Ancak başka bir bölüm seçebilir ya da gelecek sene tekrar deneyebilirsiniz. Ben kişisel olarak aynı amacı hedefleyen bireylerin birbirleriyle iletişim halinde olmaları taraftarıyım. Böylelikle birbirinize yardım edebilir, başkalarının başarılarına sevinir ve onlardan fikir alabilirsiniz. Aynı hedefe beraber ilerlediğinizde hırsın negatif etkilerinden sıyrılıp bir ekip çalışmasının ürününün meyvesini yersiniz. Başarılı insanların ortak özellikleri çevrelerine ışık saçmalarıdır.
Işığınız bol olsun.