Özgüven duygusu kişiliğin temelini oluşturmaktadır. Çocuk yetiştirirken öncelikli konulardan birisi ona özgüven duygusu kazandırmaktır. Ebeveynler akademik başarıyı her şeyin daha üstünde tutarlar ancak işin aslında genelde kişilik yapısı özelde ise özgüven duygusunun gelişimi çok önemlidir.
Özgüven Kaç Yaşlarından İtibaren Gelişir?
Bilimsel teorilere baktığımızda özgüvenin temelinin özellikle ilk iki yılda atıldığını görmekteyiz. Bir annenin bebeği ile kurduğu ilişkinin çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Anne, çocuğun ihtiyaçlarına karşı duyarlılık gösterir ve ihmal etmezse, çocukta huzur ve güven duygusu, aksi durumda ise huzursuzluk ve güvensizlik duygusu hakim olur. Bebeklik özgüven açısından çok büyük bir öneme sahip olmakla birlikte ergenlik döneminin sonuna kadar gelişim devam etmektedir.
Çocukların Özgüven Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Çocuk, duygu ve düşüncelerini ifade edemiyorsa,
Sorumluluk almak istemiyorsa,
Huzursuz ve ürkek bir yapısı varsa,
Sık sık kararsızlık yaşıyorsa,
Güven duyduğu kişilerden ayrılmakta zorlanıyorsa,
Herhangi bir faaliyet öncesi temkinli davranıyorsa,
Yeni ortamlara giremiyor, yeni tanıştığı kişilerle iletişim kuramıyorsa,
Güç ve cesaret gösterileri yapıyor, her konuda özgüvenli olduğunu ispatlamaya çalışıyor ise, çocuğun davranışları ayrıntılı olarak gözlemlenmeli ve gerekirse bir uzmandan da destek alınmalıdır.
Çocuklarda Özgüven Eksikliği Nelere Yol Açar?
Sosyal ilişkilerinde yeterince kendini ortaya koyamaz. Bu nedenle yetersiz ve yüzeysel ilişkilerle yetinmek zorunda kalır. Çevresindeki insanlar için yeterince ilgi çekici olamaz, bu da kurduğu iletişimin yüzeysel olmasına yol açar.
Diğer insanlara göre ruh sağlığı daha fazla risk altında olur. Stres yüklü yaşam olayları karşısında ayakta kalma ve mücadele etme gücü zayıflar.
Akademik ortamlarda gerçek performansını ortaya koymakta zorlanır. Dolayısıyla kapasitesinin altında bir başarıya sahip olur.
Risk almaz ve bütün yaşantısında sürekli ve aşırı derecede temkinli olma ihtiyacı duyar. Bu da birçok fırsatı kaçırmasına neden olabilir.
Çocuğun Özgüvenini Geliştirmek İçin Neler Yapılabilir?
Özgüveni geliştirmek için ebeveynlerin ve eğitimcilerin yapması gerekenleri şöyle özetleyebiliriz:
Yüksek sesle konuşma ve okuma egzersizleri yaptırılmalıdır.
Sınıf ortamında, önce yerinde, sonra ayağa kalkarak, daha sonra da sınıfın önünde başarılı olduğu konularda konuşmalar ve sunumlar yaptırılmalıdır.
Mutlaka başarı duygusu tattırılmalıdır. Çocuğa verilen görev ya da ödevlerin çoğu, onun yapabileceği türden olmalıdır. Böylece, çocuğun başarı algısı güçlendirilmelidir.
Bedensel aktiviteler, hobi aktiviteleri, müzik aktiviteleri gibi özel çalışmalara katılması sağlanmalıdır.
Evde başarı panosu adı altında çocuğa özel bir pano oluşturulmalıdır. Bu panoya, çocuğun kendi tercih ettiği tüm ürünler, resimler, yazılar vb. asılmalıdır. Eve gelen misafirlere de bu pano gösterilmelidir.
Öznur KARAOLUK
Çocuk Gelişimci
Okul Öncesi Öğretmeni