Öncelikle YLSY neyin kısaltması ve hangi amaç için ortaya konmuş bir program bunu açıklayalım.
“YLSY” Yurt Dışına Lisansüstü Öğrenim Görmek Üzere Gönderilecek Adayları Seçme ve Yerleştirme ifadesinin kısaltmasıdır.
Bu programın amacı; üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarının yetişmiş insan kaynağı ihtiyacının karşılanması amacıyla yurt dışında lisansüstü eğitim yapılmasının sağlanmasıdır. Yurt dışına giden öğrencilerin mecburi hizmet karşılığında bursluluk Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.
Ülkemizin ihtiyaç duyduğu bilim ve teknoloji transferinin sağlanması hedeflenmektedir. Hedefimiz bilim ve teknoloji transferi ise bütün hazırlıkların buna göre yapılmış olması gerekir.
Yani Türkiye’nin hangi bilim dalında ihtiyacı var ise lisansüstü eğitimlerin bu alanda yapılması beklenir.
Hangi kurumumuzun, hangi alanda yurt dışında kendini donatmış insan kaynağına ihtiyacı var ise o kurum adına gidiliyor olmalıdır.
Tersten bakış açısıyla Türkiye’de yapılabilecek lisansüstü eğitim için yurt dışına gidilmemesi gerektiği düşünülür. Eğer yurt dışında yabancı dil hedefi var ise bugüne kadar bunu neden başaramadığımız sorgulanmalıdır.
YLSY Programının bütün yönleriyle ele alındığını, neler ile karşılaşılacağını, eğitim sonrasında bizleri ne beklediğini öngörmede eksiklikler olduğunu düşünüyorum.
Örneğin Türkiye’de lisansüstü eğitime giden gençlerimiz iş garantisine karşı programa başvurabilir. İhtiyaç duyulan bilim alanına uygunlar mı?
Ülkemizde mevcut bir lisansüstü eğitime kayıtlı iseler neden bu alanda gitmiyorlar? Az da olsa bir alt yapı ya da istedikleri bir alanda başladıkları bilim alanına devam etmeleri daha doğru olmaz mı?
Yurt dışına giden gençlerimiz, Türkiye’deki lisansüstü eğitimlerinden kayıtlarını sildiriyorlar mı? Birçoğunun kayıtlarını dondurduklarını, geri döndüklerinde devam etmeyi amaçladıklarını biliyoruz.
Aynı anda iki ayrı programda lisansüstü eğitim yapmak YLSY programının amacına uygun değil diye düşünüyorum.
Konuya şöyle bakalım. Ülkemizde doktora eğitimine devam eden bir genç farklı bir alanda YLSY’ye dahil olursa, bu zamana kadar aldığı eğitim için yapılan işgücü ve ekonomik masraflar israf oluyor.
Bu tür adaylar, Türkiye’ye geldiklerinde, mecburi hizmetleri bittiğinde kurum değiştirmek isterlerse, bu program amacından şaşmış olmayacak mı? Ülkemizin kaynakları bu şekilde doğru kullanılmamış olacaktır.
Somut bir örnek verelim. Türkiye’de zeytincilik alanında doktora yapan bir gencimiz, sebze ıslahı alanında TAGEM adına lisansüstü eğitim almak için yurt dışına gitmiş olabilir. Sebze ıslahında yeni teknolojik gelişmelerle kendini donatmış olarak gelen ve Tarım Bakanlığı’na atanan bu gencimiz mecburi hizmet sonrasında ayrılmak isterse önlemimiz var mı? Tazminatını ödeyip istediği yere gidebilir mi?
Örneğin gelir gelmez zeytincilik alanında lisansüstü eğitimini tamamlarsa ve üniversiteye geçerse YLSY amacına uygun şekilde devam ediyor diyebilir miyiz?
Devletimizin planlaması ve yatırımının boşa çıkmaması gerekir. Bunun için bütün kurumların işbirliği içinde YLSY’nin amacına yönelik hareket etmesi gerekir.