Multipl Sklerozdan (MS) etkilenen herkes için uluslararası bir farkındalık sağlamayı amaçlayan bir gün olan Dünya MS Günü, hikayeleri paylaşmak, farkındalığı artırmak amacıyla küresel MS Topluluğu’nu bir araya getiriyor. Dünya MS Günü resmi olarak 30 Mayıs'ta kutlanıyor fakat etkinlikler Mayıs ayı boyunca ve Haziran ayının başlarında gerçekleşiyor. Dünya MS Günü 2024-2026'nın teması ‘tanı’ ve kampanyanın adı ‘My MS Diagnosis (Benim MS Tanım)’, sloganı ise ‘MS'i birlikte yönetmek’ olarak belirlendi. Bu kampanya, MS hastalığı ile yaşayan herkes için erken ve doğru tanı savunuculuğu yapıyor. MS tanısı koymanın önündeki küresel engelleri vurgulayarak gerçek hikayeleri ve verileri paylaşarak farkındalığı arttırmak amaçlanıyor. Sağlık profesyonelleri için daha iyi MS eğitimi, yeni araştırmalar ve MS tanısında klinik gelişmeler talep edilmesi bu önemli günün amaçları arasında bulunuyor.
Belirtilerine dikkat!
İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komisyonu Üyesi Uzm. Dr. Selda Handan Karahan, Multipl Skleroz (MS) hastalığı hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Merkezi sinir sisteminin (beyin ve omurilik) en yaygın hastalıklarından biri olan MS’in dünya çapında yaklaşık 2,9 milyon kişiyi etkilediğini belirten Dr. Karahan, “MS, iltihaplı bir demiyelinizan hastalık olarak tanımlanıyor ve sinirleri izole eden yağlı bir madde olan miyelinin hasarı sonucu ortaya çıkıyor. Bu hasar, sinirlerin elektriksel uyarıları iletme şeklini etkileyerek çeşitli nörolojik semptomlara yol açıyor. Belirtiler arasında bulanık görme, uzuvlarda zayıflık, karıncalanma hissi, dengesizlik, kabızlık, cinsel fonksiyonlarda azalma, hafıza sorunları ve yorgunluk gibi bulgular yer alabiliyor” diye konuştu.
‘Kesin bir tedavisi yok’
MS’li bireylerin çoğuna 20 ile 40 yaş arasında tanı konulduğunu belirten Dr. Karahan, hastalığın kadınlarda erkeklere oranla iki-üç kat daha yaygın görüldüğünü ifade ederek, MS’in kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, hastalığın seyrini değiştirebilecek çeşitli tedavi yöntemlerinin mevcut olduğuna dikkat çekti. MS International Federation (MSIF) ve üyeleri tarafından 2009 yılında başlatılan ‘Dünya MS Günü’ ile toplumda farkındalık oluşturulması hedefleniyor. Bu kapsamda farklı ülkelerden gelen temsilcilerle kampanya temaları belirlenerek yüz binlerce kişiye ulaşılıyor. MS’in farklı formlarının bulunduğuna değinen Dr. Karahan, dört ana MS tipi olduğunu belirterek bu tipleri ‘Klinik İzole Sendrom (CIS),Nükseden-düzelen MS (RRMS), Sekonderprogresif MS (SPMS), Primer ilerleyici MS (PPMS)’ şeklinde sıraladı.
Genetik ve çevresel faktörler
Her bireyin farklı semptom kombinasyonları yaşadığını söyleyen Dr. Karahan, özellikle Klinik İzole Sendromun erken tedavisinin, yüksek risk altındaki bireylerde MS gelişimini geciktirebileceğine dikkat çekti ve MS tiplerinin karakterizasyonunun, tedavilerin etkinliği açısından büyük önem taşıdığı vurguladı. Hastalığın otoimmün bir yapıda olması nedeniyle önlenemeyeceğini belirten Dr. Karahan, genetik ve çevresel faktörlerin MS gelişiminde etkili olduğunu açıklayarak, “MS’e yol açabilecek faktörler arasında genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi bozuklukları, viralenfeksiyonlar (örneğin Epstein-Barr virüsü, Varisella virüsü), kronik sigara kullanımı ve düşük D vitamini düzeyleri yer alıyor” dedi.
Bağışıklığı güçlendirmek adına bunlar yapılmalı
Kontrol edilebilir risk faktörlerine de dikkat çeken Dr. Karahan, bağışıklığı güçlendirmek adına sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigaradan uzak durma ve güvenli güneş maruziyetiyle yeterli D vitamini seviyesinin sağlanmasının önemini vurguladı. MS için spesifik bir testin bulunmadığını ifade eden Dr. Karahan, hastalığın teşhisi için kullanılan başlıca tetkikleri, MRI görüntüleme, Beyin omurilik sıvısının analizi, Uyarılmış yanıt testleri (görsel, işitsel, somatosensoriyel) şeklinde sıraladı. Aile sağlığı merkezlerine yorgunluk, halsizlik, ellerde uyuşma, hafıza kaybı ve görmede bulanıklık şikayetleriyle başvuran hastalarda ayırıcı tanıda mutlaka MS hastalığının da düşünülmesi gerektiğini belirten Dr. Karahan, ayrıntılı bir fizik ve nörolojik muayenenin öneminin de altını çizdi.
