Online sipariş platformlarının yüksek komisyon oranlarına karşı seslerini yükselten lokanta ve pastane işletmecileri, çözümü kendi dijital altyapılarını kurmakta buldu. Sektörde uzun süredir tartışma konusu olan komisyon yükü, “Yemek Butik” adlı komisyonsuz sipariş sisteminin devreye alınmasıyla yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Bu hamlenin yemek fiyatlarını aşağı çekmesi beklenirken, gözler şimdi bir başka kritik soruya çevrildi: Antalya’da son derece yaygın olduğu düşünüldüğünde motokuryecilik mesleği bu dönüşümden nasıl etkilenecek?
Çevrimiçi satış platformları tarih mi olacak?
Yüksek kazanç potansiyeliyle özellikle gençler arasında popüler olan motokuryeciliğin geleceği tartışılırken, aracı platformların rolü de yeniden masaya yatırılıyor. Esnaf için bu yeni modelin avantajları kadar riskleri de bulunuyor. Peki komisyonsuz sistem, sektörün dengelerini nasıl değiştirecek?
İşletmeler için yeni denklem
Komisyonsuz sipariş sistemi “Yemek Butik” ile aracı platformların yükünden kurtulmayı hedefleyen pastane ve restoran işletmeleri, şimdi de yeni bir denklemin tam ortasında: Kendi kuryelerini istihdam etme zorunluluğu. Komisyon maliyetlerinin ortadan kalkması ilk bakışta cazip görünse de, bu kez işletmelerin karşısına maaş, sigorta ve hızla artan yakıt giderleri çıkıyor.
Komisyonsuz sistem esnafı rahatlatacak mı?
Kuryesiz çalışma alışkanlığına sahip esnaf için bu durum, hem finansal hem de operasyonel anlamda yeni bir yük anlamına geliyor. Artan maliyetler, personel yönetimi ve teslimat organizasyonu derken, komisyonsuz sistemin esnafı gerçekten rahatlatıp rahatlatmayacağı tartışma konusu. Peki, yeni model esnaf için sürdürülebilir olacak mı?
Motokurye: ‘Herkes bu sisteme geçmez’
Online sipariş platformunda görev yapan bir motokurye, komisyonsuz sisteme ilişkin endişelerini şöyle dile getirdi: “Bu komisyonsuz sistemlerin yaygınlaşması bizi olumsuz etkileyebilir, çünkü restoranlar kendi kuryelerini kullanmaya başlarsa bize gelen sipariş sayısı düşer. Ne kadar az sipariş olursa o kadar az kazanç demek; bizim gelirimiz tamamen yoğunluğa bağlı. Ayrıca bazı işletmeler kendi kurye ekibini kurduğunda dışarıdan çalışan kuryelere ihtiyaç duymuyor, bu da iş imkânlarımızı daraltıyor. Yine de herkes bu sisteme geçmez diye düşünüyoruz, çünkü kurye istihdam etmek işletmeler için ayrı bir maliyet ve sorumluluk.”
‘Lojistik, işletmeleri zorlayacaktır’
Bir restoran yetkilisi Yemek Butik uygulamasının işletmelere ek yük oluşturacağını belirterek, “ Komisyonsuz sipariş sistemi kulağa güzel geliyor ama işletmeler için yeni bir yük oluşturuyor. Kendi kuryemizi çalıştırma zorunluluğu, maaş ve sigorta giderlerini ciddi şekilde artırıyor. Yakıt fiyatları da sürekli yükseldiği için teslimat maliyetleri kontrol edilemez hale gelecektir. Ayrıca kurye bulmak zor, bulunanı da eğitmek zaman ve maliyet gerektiriyor. Sonuç olarak müşteri bu uygulamadan memnun kalacaktır ama bu kez de lojistikle uğraşmak işletmeyi oldukça zorlayacak” dedi.
‘Düzenleme sorun yaratmaz’
Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Tüketiciye ek bir maliyet getirmediği sürece bu tür bir düzenleme sorun yaratmaz. Düzenleme hayata geçtiğinde hizmet kalitesinde artış, fiyatlarda istikrar veya daha hızlı teslimat gibi iyileştirici sonuçlar ortaya çıkarsa, bu karara olumlu yaklaşabiliriz. Asıl önemli olan, sistemin tüketiciye fayda sağlaması ve işletmelerin maliyetleri artırmadan bunu sürdürülebilir bir şekilde uygulayabilmesidir.”
