Çarlık Rusyası'nın, stratejik açıdan önemli gördüğü Kafkaslardan Çerkes halkını sürgüne göndermesi ile başlayan bu süreçte 600 bin ile 900 bin arasında insanın hayatını kaybettiği tahmin edilen Çerkes Sürgünü'nde kaybedilenler Antalya'da denize karanfil bırakılarak anıldı. Antalya Çerkes Derneği tarafından düzenlenen anma programında konuşan dernek başkanı Haydar Timurlenk, 157 yıl önce başlayan ve Osmanlı topraklarına bile ulaşamadan binlerce kişinin öldüğü sürgünün 'tarihin en acı olaylarından birisi' olarak nitelendirildiğini belirtti.
1.5 milyon çerkes sürgüne zorlandı
Resmi olmayan rakamlara göre 1,5 milyona yakın Çerkes bir ay içinde sürgüne tabi tutulurken, yol şartları, salgın hastalıklar, açlık gibi nedenlerden dolayı yaklaşık 500 binin üzerinde Çerkezin hayatını kaybettiğini belirten Timurlenk, "21 Mayıs 1864'te Çarlık Rusyasının askerleri askeri bir geçit töreni düzenlediler. St. Petersburg Gazetesi'de ertesi günü şu başlıkla çıkmıştı: "ÇERKESYA ARTIK YOK! Savunmaları ile ölümsüzleştirdikleri sahillerden kaçış başladı. Dağlardaki artıkları da askerlerimiz yakında temizleyecek ve savaş kısa zamanda sona erecek... Çerkesya artık yok!" 100 yıl savaşmış, katletmiş, yakıp yıkmış; ama Çerkes halkının direncini kıramamışlardı" dedi.
Onlar yok oldu sanıyor
St. Petersburg Gazetesi'nin attığı başlığın aslında Rus-Çerkes savaşının özeti ve Çerkes soykırımının itirafı olduğunun söyleyen Timurlenk, "Bugün eğer dünya, "Çerkes"i tanıyorsa, "Çerkes" kimliğinin dünyada bir saygınlığı varsa, bunu, vatanı ve özgürlüğü için kahramanca direnen atalarımıza borçluyuz. Düne kadar "tarih oldu", "unutuldu" zannedilen Çerkesya artık var! Haritalarda değil; kalbimizde var, zihnimizde var, şiirlerimizde ve şarkılarımızda var. Hayallerimizde ve rüyalarımızda var. Onlar "yok oldu" zannediyorlardı, gözle görülmüyordu; ama 101 yıllık savaş, uğruna dökülen kanlar ve verilen canlar Çerkesya'yı Çerkes halkının bilincine kazımıştır" ifadelerini kullandı.
Denize karanfil bıraktılar
Propaganda ve yalan makinalarına rağmen Çerkesya sokaklarda olduğunu söyleyen Antalya Çerkes Derneği Başkanı Haydar Timurlenk, "Bundan sonra, bir günde çok şey anlatma telaşına kapılmamalı, 21 Mayıs'larda muhatabımızın karşısına 'Çerkes Sorunu'nu çözecek, net, anlaşılır bir taleple çıkmalıyız. Mademki 21 Mayıs 1864, Çerkes Soykırımı ve Sürgünü; yani "Çerkesya'nın yok edildiği ve bunun dünyaya ilan edildiği gündür, öyleyse bizim talebimiz vatana dönüş ve Çerkesya'nın yeniden inşa edilmesi olmalıdır. Bu 21 Mayıs'ta ve her 21 Mayıs'ta, başta Rusya Federasyonu olmak üzere tüm dünyaya Çerkes halkının vatana dönüş ve tarihi vatanı Çerkesya'da birlik içinde yaşama hakkını anlatmalıyız" şeklinde konuştu. Yapılan konuşmanın ardından anmaya katılan Çerkesler, hayatını kaybedenleri denize karanfil bırakarak andı.
Ramazan BOZCA
Kaynak: Haber Merkezi
