Veriler, ilk kez 2030’dan önce, dünyanın sanayi öncesi döneme kıyasla 2 derece daha sıcak olabileceği bir yıl yaşama olasılığının düşük de olsa bulunduğunu gösterdi. Bilim insanları bu olasılığı “şoke edici” ifadesiyle nitelendirdi.
Şimdiye dek kaydedilen en sıcak 10 yılın ardından gelen bu son orta vadeli küresel iklim değerlendirmesi; petrol, gaz, kömür ve ağaç yakmanın bırakılmaması durumunda insan sağlığı, ulusal ekonomiler ve doğal yaşam alanları için büyüyecek tehdide dikkat çekiyor.
Kısa vadeli hava durumu gözlemleri ile uzun vadeli iklim projeksiyonlarını bir araya getiren güncelleme, 2025-2029 dönemi için beş yıllık ortalama ısınmanın sanayi öncesi seviyelerin 1,5 derece üzerinde olma ihtimalinin %70 olduğunu belirtiyor. Bu durum, Paris Anlaşması’nın en iddialı hedefini tehlikeye atabilecek.
En sıcak yıl
Rapor ayrıca, önümüzdeki beş yılın en az birinde 1,5 derece eşiğinin aşılma olasılığının %86 olduğunu bildirdi. Bu oran, 2020 raporunda %40’tı. 2024 yılında, 1,5 derece eşiği yıllık bazda ilk kez aşılırken bu sonuç, 2014 öncesi beş yıllık öngörülerde olası dahi görülmüyordu. Üstelik geçtiğimiz yıl, 175 yıllık gözlem kayıtlarının en sıcak yılı olarak da kaydedilmişti.
Dünyanın ne kadar hızlı ısındığını vurgulayan son güncellemede, artık 2 derecelik artış bile istatistiksel bir olasılık olarak değerlendiriliyor. Mevcut güncelleme, aralarında Birleşik Krallık Meteoroloji Ofisi (Met Office), Barcelona Süper Bilgisayar Merkezi, Kanada İklim Modellemesi ve Analizi Merkezi ve Alman Meteoroloji Servisi’nin (Deutscher Wetterdienst) de bulunduğu 15 farklı enstitüden 220 modelin katkısıyla hazırlandı.
En fazla yağış Avrupa'da
Öte yandan iklim değişikliğinin etkileri eşit şekilde de dağılmayacak. Kutup kışlarının, küresel ortalamanın 3,5 katı hızla ısınacağı öngörülüyor. Bunun sebeplerinden biri deniz buzunun erimesi. Bu durum da karın doğrudan okyanusa düşmesine ve yansıtıcı kar tabakası yerine okyanusun güneş ısısını emmesine yol açıyor. Amazon yağmur ormanlarının daha fazla kuraklıkla karşı karşıya kalması beklenirken Güney Asya, Sahel bölgesi ve Birleşik Krallık dahil Kuzey Avrupa’da ise daha fazla yağış öngörülüyor.
'Endişe verici tablo'
Raporun hazırlanmasına liderlik eden Met Office’ten Leon Hermanson, 2025’in kaydedilen en sıcak üç yıldan biri olma ihtimalinin yüksekliğine işaret etti. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün iklim hizmetleri direktörü Chris Hewitt ise sıcak hava dalgaları ve insan sağlığı açısından “endişe verici bir tablo” çizildiğini dile getirdi. Ancak fosil yakıt emisyonlarının azaltılması halinde ısınmayı sınırlamak için hâlâ geç kalınmadığını belirten Hewitt, “İklim için harekete geçmeliyiz. 1,5 derece kaçınılmaz değil” diye konuştu.
