Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) işbirliğinde düzenlenen “Antalya'da Tarımsal Kooperatifçiliğin Geleceği Paneli” tarım sektörü paydaşlarını bir araya getirdi. ATB Basın Danışmanı Vahide Yanık moderatörlüğünde gerçekleşen etkinliğe, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Handan Vuruş Akçaöz, Yazır Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Yaşar Kocaoğlu ve Antalya Köy Pazarı Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi Başkanı İkbal Yalın konuk olarak katıldı. Panelde kooperatiflerin tarihi, yapısal özellikleri ve geleceğe yönelik potansiyelleri değerlendirildi. Uzmanlar, kooperatiflerin tarımsal üretimde dayanışma, maliyet yönetimi ve sürdürülebilirlik açısından kritik bir rol oynadığını ifade etti.
Yasal düzenleme ihtiyacı
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Handan Vuruş Akçaöz, kooperatifçiliğin tarihi kökenlerinin milattan önce 3 binli yıllara dayandığını, Anadolu'da ise 1863 yılında Mithat Paşa’nın Memleket Sandıkları girişimiyle kurumsal bir yapıya kavuştuğunu belirtti. Mustafa Kemal Atatürk’ün kooperatiflere verdiği önemin altını çizen Akçaöz, Türkiye’de 1938 sonrasında kooperatiflerin gelişiminin yavaşladığını ve daha çok kağıt üzerinde kaldığını vurguladı. Avrupa Birliği ülkelerindeki başarılı kooperatifçilik uygulamalarından örnekler veren Akçaöz, bu sistemlerin üreticiye sağladığı avantajlara dikkat çekti. “Kooperatif bankacılığı kurulmalı ve bu bankalar yerel işletmelere can suyu olmalıdır” diyen Akçaöz, Türkiye’de yasal mevzuatın karmaşıklığından da bahsederek, mevcut yapının birkaç bakanlık altında parçalı bir şekilde yürütüldüğünü ve 84 binin üzerinde kooperatifin denetim konusunda sıkıntılar yaşadığını söyledi. Kooperatif sisteminin etkin hale gelebilmesi için tarım sigortası, sözleşmeli üretim ve güçlü kooperatif yapılanmalarının bir arada ele alınması gerektiğini dile getirdi.
‘Kooperatifler küçük üreticinin dayanağı’
Yazır Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı ve ATB 4. Meslek Komitesi Başkanı Yaşar Kocaoğlu, küçük üreticilerin ayakta kalabilmesinde kooperatiflerin hayati bir rol oynadığını belirtti. Korkuteli ilçesinin hayvancılık alanında öne çıkmasının temelinde kooperatifleşmenin olduğunu söyleyen Kocaoğlu, 1990’lı yıllardan itibaren kurulan altyapının üreticiye büyük avantajlar sağladığını ifade etti. Kooperatifler sayesinde yem, ilaç ve diğer girdi maliyetlerinin düştüğünü, üreticilerin soğuk hava depoları gibi altyapı yatırımlarından faydalanarak ürünlerini doğru zamanda pazara sunabildiğini anlattı. “Kooperatifler, üreticinin elindeki ürünün değerini korur ve toplu satışla daha yüksek kazanç sağlar. Ayrıca küçük üreticilerin mali güvencesi olarak da önemli bir görev üstlenir” diyen Kocaoğlu, kooperatiflerin hayvancılıkta ithalatın önüne geçilmesinde bile etkili olduğunu hatırlattı. Kocaoğlu, aile işletmelerinin ve küçük ölçekli üreticilerin tek başlarına rekabet edebilme şanslarının olmadığını, kooperatifleşmenin bu noktada bir sigorta görevi gördüğünü vurguladı.
‘Kadının gücünü açığa çıkarıyor’
Antalya Köy Pazarı Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi Başkanı İkbal Yalın, kooperatiflerin özellikle kadınların ekonomiye katılımında kritik bir köprü görevi gördüğünü belirtti. Üretmenin kadının doğasında olduğunu ifade eden Yalın, kooperatifler aracılığıyla kadınların emeklerinin görünür hale geldiğini ve ekonomik değere dönüştüğünü söyledi. “Kadınlar finansal kaynaklara ulaşmakta zorluk yaşıyor, bu nedenle sermaye olmadan ekonomik faaliyetlere katılmaları oldukça zor. Ancak kooperatifler kadınların eğitim almasına, bilgi ve vizyonlarını geliştirmesine imkan tanıyor” diyen Yalın, ekonomik güce kavuşan kadınların sosyal ve kültürel alanlarda da daha aktif bir rol üstlendiğini ifade etti. Kooperatiflerin kadınlara proje geliştirme, pazar oluşturma ve iş birliği gibi alanlarda büyük katkı sunduğunu belirten Yalın, “Kadın güçlenirse toplum güçlenir. Kooperatifler, bu değişimin anahtarıdır” diyerek, toplumsal kalkınma için kooperatifleşmenin önemini vurguladı. - ATB/Bülten
