Antalya Sağlıklı Yaşam Derneği (SAYAD) Başkanı Bahattin Bayraktar, derneğin koordinasyonunda 19 ilçe ve 99 köyde gerçekleştirilecek çalışma ile toplanan verilerin belgesel ve kitap olarak gelecek kuşaklara aktarılacağını dile getirdi. Bayraktar, Valilik Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü ile ortak yürüttükleri ‘Söz Uçmadan’ projesinin Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylandığını duyurdu. Proje kapsamında dernek gönüllüleri, Antalya’nın 19 ilçesine bağlı 99 köyde ‘bilge insan’ olarak nitelendirdikleri yaşlılarla söyleşilere başlayacak. Amaç; geçmişten günümüze sözlü geleneğe miras kalan deyim, özlü söz, mani ve ninnileri kaynağından derleyerek hem film hem de kitap formatında ölümsüzleştirmek. SAYAD’ın bu girişimi, sadece nostaljik bir arayış değil; kültürel köprülerin sağlam temellerle inşa edilmesi adına atılmış anlamlı bir adım olarak öne çıktı.
‘Bakanlık’tan onay aldı’
Projenin Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan onay aldığını dile getiren Bayraktar, “Derneğimiz, Antalya Valiliği Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü ile birlikte hazırladığı proje dosyasını Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sundu. Bakanlık, yaşı ilerlemiş kanaat önderlerimizden derleyeceğimiz bu çalışmayı ‘kültürel mirasın korunmasına yönelik örnek bir adım’ olarak değerlendirip kabul etti. Projemiz, önümüzdeki Ocak–Şubat aylarında tamamlanacak şekilde planlandı” diye konuştu.
Unutulma tehlikesi yaşıyor
Çalışmalara başladıklarını aktaran Bayraktar, ‘Söz Uçmadan’ mottosuyla hareket ettiklerini dile getirerek, “Eskiden dedeler, nineler torunlarına, akrabalarına ağızdan ağıza aktardıkları deyim, özlü söz, mani ve ninnilerle kültürümüzü yaşatırlardı. Günümüzde bu tür sözlü değerler sosyal medya ve hızlı yaşam temposu içinde unutulma tehlikesi yaşıyor. Biz, ‘Söz Uçmadan’ yola çıkarak, hâlâ belleğinde bu hazineleri barındıran yaşlılarımızı ziyaret edip, bilgilerini topluyoruz” diye konuştu.
500’e yakın ‘bilge’ ile söyleşi
Projenin saha ayağında, Antalya’nın 19 ilçesine yayılmış 99 köy olduğunu hatırlatan Başkan Bayraktar, “Her köyden 4–5 kişilik ‘bilge insan’ grubuna ulaşmayı hedefliyoruz. Şu ana kadar 500’e yakın amca ve nineyle röportaj planladık. Bu kişilerin her biri, ‘o köyün dili, deyimi, manisi, ninnisi’ diye adlandırdığımız sözlü değerleri kuşaktan kuşağa taşıyan temsilciler olarak görülüyor” dedi.
Gönüllülerle iş birliği
SAYAD’ın toplam 24 kişilik bir yönetim kurulu ve 30–35 kişilik gönüllü ekiple projeyi yürüttüğünü belirten Bayraktar, “Her saha çalışmasına ortalama 6 kişilik ekip çıkarıyoruz. Yanlarına mutlaka birer genç de alıyoruz; bu sayede o gençler hem kültürü canlı canlı dinliyor hem de yaşlılarla aralarında kuşak köprüsü kuruyor. Projemizin en önemli kazanımlarından biri, bir yandan torunların dedeyi, annenin büyükannesini dinleyerek motivasyon kazanması; öte yandan da kültürel belleğe sahip çıkması” diye konuştu.
Belgesel ve kitap olacak
Toplanan verilerin kitap ve belgesel olarak hazırlanacağını aktaran Bayraktar, “Her ilçeye özel olarak hazırlayacağımız kısa belgesellerin yanı sıra, derlenen sözlü materyaller bir araya getirilerek kapsamlı bir kitap haline gelecek. Her köyün kendine has söylemleri, kullandığı deyimler, ninniler ve özlü sözler burada kayıt altına alınmış olacak. Hem belgesel hem de kitap, Antalya’nın kültürel haritasındaki boşlukları dolduracak nitelikte” açıklamasını yaptı.
Gençlerle buluşma
Konuşmasının bir bölümünde ise yapacakları proje ve etkinliklerden bahseden Bahattin Bayraktar, “Projeyle eş zamanlı olarak SAYAD, her yıl 120 genci çeşitli etkinliklerle buluşturmayı sürdürüyor. Sezonun kapanmasıyla birlikte, bayram sonrası Valilik himayesinde düzenlenecek kahvaltıda gençler ve Antalya Valimizi bir araya getirerek ‘kültür sohbeti’ yapacağız. Amacımız, doğu-batı, güney-kuzey, Alevi-Sünni, Kürt-Türk, Laz-Çerkez ayrımı demeden; ‘çay bahane, sohbet şahane’ diyerek gönüller bir, dualar bir diye yola devam etmektir” dedi.
‘Bu mirası yaşatacağız’
‘Eskiden dedeyle, nineyle torun bir araya gelir, özlü sözler, maniler ve ninniler konuşulurdu’ diyen Bayraktar, “Artık bu ilişki sosyal medya ve hızlı yaşam temposu yüzünden azaldı. Deyimler, atasözleri ve köy yemekleri gün yüzüne çıkmıyor. İşte biz, ‘Söz Uçmadan’ diyerek yola çıktık; hem belgesel hem de kitapla bu mirası yaşatacağız. Antalya’nın 99 köyünde başlayıp 19 ilçeyi dolaşacak olan bu kültür yolculuğu, şehrin tarihine ışık tutarken gençleri de atalarının dünyasıyla buluşturarak motivasyon kaynağı olacak. Önümüzdeki günlerde seyirciyle buluşacak belgesel fragmanı ve kitaba dair ayrıntılar, Antalya’nın kültür-sanat gündemini uzun süre meşgul edecek” diyerek konuşmasını tamamladı.
