Kargo SMS dolandırıcılığı son yıllarda ciddi oranda artış göstermeye başladı. Tüketicinin bu konuda mağduriyeti gittikçe büyüyor. Ancak bu konuda bankaların da yasal yükümlülükleri ve sorumlulukları bulunuyor. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, bu tür dolandırıcılığın genellikle kişisel ve banka verilerinin elde edilip, dolandırıcılıkta kullanmak amaçlı yapılan bir yasadışı eylem olduğuna dikkat çekti. Ölmez, “Bu konuda TÜKONFED olarak vatandaşlarımızı sürekli uyarmaktayız. Vatandaşlarımız, bazen heyecanla, bazen de fazla kazanmak amacıyla bu dolandırıcıların tuzağına düşmektedir. Bu konuda finansal tüketici vatandaşlarımızdan azami dikkat ve güvenlik önlemi bekliyoruz” diye konuştu.
Sanal dolandırıcılık 2’nci sırada
Bu tür siber dolandırıcılıkların artış trendine dair sağlıklı bir veri olmadığını ifade eden Başkan Hüseyin Ölmez, “Bizlere yansıyan ve medya, sosyal medyada izlediğimiz kadarıyla oldukça fazla bir dolandırıcılıkla karşı karşıyayız. Elimizdeki tek veri, Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Ofisi’nin Şubat/2025’te yayınladığı istatistiklere göre, Türkiye’de sanal dolandırıcılık, 2024 yılında bir önceki yıla göre 5 kat artmış bulunmaktadır. Ayrıca Adalet Bakanlığının 2023 adalet istatistiklerine göre, en yaygın 2. Suç dolandırıcılıktır. Bankalarımızın dolandırıcılık öncesi, e-posta, SMS; bankamatiklerde açıklama; kredi kartı ve mevduat hesabında, finansal tüketicileri ‘Güvenlik’ konusunda ciddi ve yeterli uyarıları vardır. Finansal tüketicilerin bu uyarıları dikkate alıp gereğini yapması gerekir. Dolandırıcılık olayların artması bağlı olarak Yargı kararlarının bankalar aleyhlerine çıkması ve TÜKONFED olarak bizim de ikaz ve uyarılarımızla, bankalarımızın bir kısmı dolandırıcılığı önleyici yeni tedbirler aldı. Bu önlemlerin, dolandırıcılık olaylarının hızını kesilmesinde yararlı olduğunu izliyoruz” diye belirtti.
Finansal tüketicileri uyardı
Ölmez, vatandaşların bu tür dolandırıcılıklara karşı korunmasında bankaların hukuki sorumluluğundan şöyle bahsetti: “Gerek Tüketicileri Koruma Kanunu ve bağlı olarak diğer finansal tüketim ile ilgili kanunlar, gerekse Yargıtay’ın yerleşik içtihatları, internet bankacılığı yapan bankalara; her türlü güvenlik önlemi alma ve şüpheli işlem sorumluluğu vermiştir. Örneğin kredi kartlarında finansal tüketicinin bilgisi ve iradesi dışında yapılan bir işlemi 24 saat içerisinde fark edip bankaya bildirirse sorumluluğu yasal olarak 150 TL ile sınırlıdır. Bunun için finansal tüketicilere, internet bankacılığı kullanıyorlarsa, hesaplarını günlük kontrol etmelerini; internet üzerinden alışverişlerini limitini sınırlayabildikleri sanal kartlar üzerinden yapmalarını; telefonlarını kullanmadıkları esnada internet bağlantılarını kapatmalarını, e-posta, sosyal medya ve SMS ile gelen linkleri tıklamamalarını, Bankaların ödül ve promosyon gibi uygulamalarını gelen reklamlardan değil, bankaları web sayfalarından araştırıp öğrenmelerini, mobil uygulamalarını uygulama sitelerinden indirmelerini sürekli bankalar ve TÜKONFED olarak biz ikaz etmekteyiz.”
Tüketici bunlara dikkat etmeli!
Ölmez, bankanın, müşterisinin dolandırıldığını fark ettiğinde geri ödeme yükümlülüğünü şöyle yanıtladı: “Bugüne kadar dolandırıcılık olaylarını bankaların fark ettiğine yok denecek kadar az tanık olduk. Bunun nedeni bankaların şüpheli işlem sorumluluğu ve suçluyu ihbar etme konularındaki yasal yüklenimlerine genellikle duyarsız kalmalarıdır. Dolandırıcılık olaylarını genellikle finansal tüketiciler fark edip bankaya ihbar eder. Dolandırıcılık öncesi önemli uyarılarda bulunan bankalar, dolandırıcılıktan sonra genellikle finansal tüketiciyi yalnız bırakır ve dolandırılan meblağı mağdurdan faizi ile birlikte tahsil etmeye çalışır. Sahte linkler üzerinden yapılan işlemlerle ilgili olarak, bankaların yeterli güvenlik önlemi alması ve şüpheli işlem yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekir. Vatandaşın da bu linklere gitmemek için azami dikkat göstermesi gerekmektedir. Anlık işlem durdurma, ikinci onay gibi sistemler uygulansa ve banka akabinde şüpheli işlem bildirimi yapsa yeterli olacaktır.”
‘Bankalar genelde duyarsız kalıyor’
Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK) bu konuda izlediği politikaları ise Başkan Hüseyin Ölmez, şöyle aktardı: “Bankalarımızın denetimi, gözetimi konusunda belki de dünyada ilk sıralarda olan BDDK’nın, finansal tüketici taleplerine duyarsız kaldığını işlemekteyiz. BDDK’dan finansal tüketicilerin bankalara ait mağduriyet ve şikayetleri konusunda, etkin ve sonuç alıcı bir denetim talebimiz vardır. BDDK bünyesinde bulunan, kariyer meslek sahibi olarak bildiğimiz bankalar Yeminli murakıplarını bunu çok kısa sürede etkin ve sağlıklı olarak yapacaklarına inanıyorum. Kargo şirketlerinin adları kullanılarak yapılan dolandırıcılıklarda, bankaların ve GSM operatörlerinin koordineli çalışması gibi bir durum maalesef gündemde yok. Tüm kuruluşlar sorumluluktan kaçıyor, onlar sorumluluktan kaçtıkça dolandırıcıların alanı açılıyor. Elbette böyle bir iş birliği yapılsa dolandırıcılık olayları gözle görülür şekilde azalacaktır.”
