Bakanlık kaynaklarından alınan bilgiye göre 'Filistin Sorununun Barışçıl Çözümü ve İki Devletli Çözümün Uygulanması İçin Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans', 28-30 Temmuz tarihlerinde BM Genel Kurulu’nda, Suudi Arabistan ve Fransa’nın eş başkanlıklarında düzenlendi. İki devletli çözümün hayata geçirilmesini teminen somut ve takvime bağlı adımlar içeren yol haritası çizilmesi amaçlanan konferansa Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan El Suud ve Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot tarafından eş başkanlık edildi. Konferansa Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, beraberinde Filistin Dışişleri Bakanı Varsen Aghabekian ile BM üyesi 122 ülke ile 6 uluslararası kuruluş temsilcisi katıldı. Konferansa 32 ülke dış işleri bakanı, 21 ülke bakan yardımcısı, 2 ülke özel temsilci seviyesinde, diğer ülkeler ise farklı düzeylerde temsil edildi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM Genel Kurul Başkanı Philemon Yang da konferansta konuştu.
TÜRKİYE'Yİ TEMSİL ETTİ
Konferansta Türkiye'yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz temsil etti. Türkiye, konferans kapsamında kurulan 8 çalışma grubundan 'İki Devletli Çözümün Korunması Çalışma Grubu'na eş başkanlık yaptı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, 'Yuvarlak Masa Özet Oturumu'nda, Türkiye'nin İrlanda ile birlikte başkanlığını yürüttüğü 'İki Devletli Çözümün Muhafazası Çalışma Grubu’nun çıktıları ve değerlendirmelerine dair hitapta bulundu. Yılmaz, İsrail'in Filistinlilere karşı gerçekleştirdiği tüm hukuka aykırı eylemlere karşı acilen harekete geçilmesi, hesap verilebilirliğin sağlanması ve iki devletli vizyonun korunması gerektiğinin altını çizdi. Tüm konuşmacıların söz aldığı konferansın ana oturumunda Türkiye adına ulusal beyanda bulunan Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Gazze’de soykırımın durdurulması adına acilen kalıcı ateşkese ve kesintisiz insani yardım akışına ihtiyaç duyulduğunu, Gazze’nin geleceğinin Filistin halkının iradesiyle şekillenmesi gerektiğini, Türkiye’nin Gazze’nin yeniden imarını desteklemeye hazır olduğunu, Türkiye'nin bölgede kalıcı barış, istikrar ve güvenliğin kilidi olan iki devletli çözümün hayata geçirilmesine yönelik tüm girişimleri desteklemeye devam edeceğini, Filistin meselesinin adil, kalıcı ve kapsamlı bir çözüme kavuşturulmasının ancak 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin hayata geçirilmesiyle mümkün olabileceğini vurguladı. Yılmaz, Gazze’de yaşanan insani felaket, özellikle son dönemde insani yardımların dağıtımında yaşanan insanlık ve hukuk dışı İsrail eylemlerine ve Gazze halkının açlıkla sınanmasına dikkat çekerek, sorunun kaynağının İsrail işgali olduğunu, İsrail’in Gazze’nin tümünden çekilmesine yönelik Türkiye'nin beklentisinin altını çizdi.
ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ VURGUSU
Bakan Yardımcısı Yılmaz, New York’ta ayrıca, konferans marjında Fransa’nın ev sahipliğinde düzenlenen 'Gazze’nin Geleceği' başlıklı toplantıya
katılarak, İsrail’in Gazze’de işlediği soykırım suçunun durdurulması ve kalıcı ateşkesin, Gazze’ye kesintisiz insani yardım girişinin ve hesap verilebilirliğin sağlanması için uluslararası iş birliğinin önemini vurguladı. Yılmaz, eş-başkanlıklarını Kolombiya ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin yürüttüğü Lahey Grubu’nun toplantısına da katıldı. Yılmaz, Türkiye'nin Filistin’e destek için attığı adımları özetledi, ayrıca, Lahey Grubu'nun 15-16 Temmuz'da Bogota’da düzenlenen toplantısında ülkelerin katılımına açılan Bogota Ortak Açıklamasına, kurumlar arası inceleme sürecinin ardından 25 Temmuz'da Türkiye'nin gerekli şerhlerle katılmaya karar verdiğini bildirdi.
KONFERANSIN ÇIKTILARI
Konferans kapsamında 'Filistin Sorununun Barışçıl Çözümü ve İki Devletli Çözümün Uygulanmasına İlişkin New York Bildirisi' Türkiye dahil 19 eş-başkan adına yayımlandı ve 5 Eylül'e kadar tüm üye devletlerin onayına açıldı. Konferansın sonuç belgesi niteliğindeki New York Bildirisi’yle beraber, üye devletlerin önerilerinin özeti mahiyetinde, bağlayıcı olmayacak şekilde formüle edilmiş bildiri eki de hazırlandı. Konferansın sonuçlarından biri, ABD ve İsrail’in yoğun baskılarına rağmen, Filistin devletini henüz tanımayan ülkeler arasında tanıma konusuna bir ivme kazandırmış olması oldu. Bu çerçevede; konferanstan önce, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesinin Filistin’i tanıyacağını açıkladı. Bu şekilde Fransa, bu kararı alan ilk G7 ve üçüncü BM Güvenlik Konseyi Daimi Üyesi oldu. Konferans devam ederken Andorra, Avustralya, Kanada, Finlandiya, Fransa, İzlanda, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, San Marino, Slovenya ve İspanya Dışişleri Bakanları bir ortak çağrı yaparak, 80'inci BM Genel Kurulu Yüksek Düzeyli Haftası sırasında Filistin’i tanımayı arzu ettiklerini veya bunu hayırhahlıkla değerlendirdiklerini kaydetti.
Öte yandan Türkiye'nin, Hamas’ın rehineleri serbest bırakmasını istediği, yine Hamas’ın silahsızlandırılmasını istediği iddialarının doğru olmadığı belirtildi. 2025 Eylül ayında 80'inci BM Genel Kurulu sırasında aynı konuda Devlet Başkanı seviyesinde bir toplantı düzenlenmesi ve bazı ülkelerin Filistin’i tanıdıklarını açıklamaları beklendiği bildirildi.
