Yörükler, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden ve uzun süre göçebe hayatı sürdüren Türkmen topluluklarıdır. ‘Yürümek’ fiilinden türemiş olan ‘Yörük’ bazı bölgelerde ‘Yürük’ olarak da adlandırılır.
Yörükler'in başlıca geçim kaynakları koyun ve keçi idi çünkü göç sırasında küçükbaş hayvanlarla yer değiştirmek daha kolaydır. Yörük aşiretleri ve obaları isimlerinde genellikle koyun ve keçi kelimelerini barındırırlar: ‘Karakeçili’, ‘Sarıkeçili’ gibi.
Bugün hâlâ Antalya’nın birçok kırsal bölgesinde Yörük izlerini görmek mümkün.
Göçer hayattan yerleşik yaşama
Yörükler, yaz aylarında serin yaylalara, kışın ise daha ılıman ovalara göç ederdi. Bu yaşam tarzı, doğayla kurdukları uyumun bir yansımasıydı. Zamanla yerleşik hayata geçseler de
Antalya’da Sütçüler, Elmalı, Gömbe ve Akseki gibi bölgelerde hâlâ yaylaya göç geleneği sürüyor. Panayır, keşkek, kıl çadırı, kilim, hasır ve deve güreşleri gibi bazı göçebe alışkanlıkları halen devam etmekte. Antalya'nın Kumluca ve Muğla'nın Fethiye ilçesinde tarım ve seracılık şenliklerinde temsili Yörük göçü ve gelenekleri sergilenmekte ve deve güreşleri yapılmakta.
Kıl çadırlar ve el sanatları
Yörüklerin simgesi olan kıl çadırlar, keçi kılından dokunur ve doğaya zarar vermez. Kadınlar, geleneksel dokuma olan çul, halı ve kilim üretiminde ustadır. Renkli desenler, bir ailenin ya da obanın kimliğini yansıtır.
Yörük mutfağı ve müzik
Yörük yemekleri, sade ama doyurucudur. Tandır kebabı, tarhana çorbası, bazlama, keçi yoğurdu gibi tatlar öne çıkar. Müziklerinde ise cura, davul-zurna gibi çalgılarla söylenen uzun havalar önemli yer tutar.
Yörük şenlikleri ve müzeleri
Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından her yıl genellikle mayıs ayında düzenlenen Uluslararası Yörük Türkmen Şöleni, Yörük yaşamını günümüze yansıtıyor. Göç törenleri, atlı geçitleri, okçuluk, kılıç gösterileri, halk dansları, yemek sunumları ve el sanatları ile Yörük kültürü yeniden canlandırılıyor.
Antalya Yörük Müzesi (Aksu) ve Akseki Etnografya Müzesi, kültüre dair derinlemesine bilgi sunuyor.
Manavgat’taki Özel Yörük Müzesi, 4.000 m² açık hava alanında 3 farklı kıl çadır, heykel canlandırmalar ve 1000′e yakın etnografik eser sunuyor. 08:30–17:30 saatleri arasında ziyaret ücretsiz.
Kemer merkezine 10 dakika yürüyüş mesafesindeki ‘Yörük Parkı’ büyük kıl çadırlarda Yörük kültürünü deneyimleme imkânı sunuyor. Yöresel kıyafetleriyle, güler yüzlü ve misafirperverliği ile bilinen yöre kadınlarının yaptığı gözleme kokuları, kısa bir molada ziyaretçileri geçmişe götürüyor. Parka girişler ücretli.
