Hakemlikte Yeni Dönem
Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu’nun 16 Nisan 2025 tarihinde yürürlüğe koyduğu yeni “Yağlı Güreş Hakem Talimatı”, geleneksel sporumuzda adeta devrim niteliğinde bir düzenlemeye imza attı. Yeni düzenleme yalnızca hakem atamalarını ve görev tanımlarını değil, aynı zamanda hakemliğe kabul sürecinden terfilere, lisans iptallerinden performans denetimlerine kadar sistemin bütün yapı taşlarını yeniden şekillendiriyor. Artık yağlı güreş hakemi olabilmek için yalnızca güreşi bilmek yeterli değil; lise mezunu olmak, 25 ila 50 yaş arasında bulunmak, sabıka ve disiplin geçmişinin temiz olması, sağlık açısından engel bulunmaması gibi çok sayıda kriterin bir arada sağlanması gerekiyor. Bu şartlar, hakemlik müessesesini daha profesyonel, saygın ve güvenilir hale getirmeyi hedefliyor.
Kırkpınar Efsanelerine Ayrıcalık
Yeni talimatta en dikkat çeken maddelerden biri ise, tarihi Kırkpınar’da baş boyda güreşip aktif kariyerini sonlandıran pehlivanlara yönelik özel düzenleme. Artık bu isimlere, teorik ve uygulamalı sınavda başarılı olmaları halinde doğrudan 2’nci sınıf kule hakemliği lisansı verilecek. Eğer bu eski başpehlivanlar, Kırkpınar kemerini de kuşanmışlarsa, 1’inci sınıf kule hakemliğiyle sisteme girebilecekler. Bu madde, yıllarca er meydanında ter dökmüş ve bu kültüre emek vermiş isimlerin güreş sonrası kariyerine yeni bir kapı aralarken, aynı zamanda geçmiş tecrübeyi hakemlik sistemine taşıma amacını da taşıyor. Ancak bu doğrudan geçişin, tarafsızlık ilkesine gölge düşürüp düşürmeyeceği ise şimdiden tartışma konusu olmuş durumda.
Performansa Dayalı Terfi Sistemi
Yeni talimatın öne çıkan başlıklarından biri de performansa dayalı hakem değerlendirme sistemi. Artık hakemler sadece kurs ve sınav başarılarına göre değil, yıl içerisinde görev aldıkları müsabakalardaki performans puanlarıyla da değerlendirilecek. Hakemlerin sınavlarda aldığı puanlar %60’lık etki oranına sahipken, görevdeki performansları %40’lık bir etkiye sahip olacak şekilde toplam notları belirleniyor. 80 puan ve üzeri alan hakemler bir üst kademeye terfi ettirilirken, 60 puanın altında kalanlara görev verilmeyecek. İki yıl üst üste yeterli puanı alamayan hakemlerin ise bir alt kademeye düşürülmesi öngörülüyor. Bu sistemle hem liyakat hem de sahada aktif ve dikkatli hakemlik yapma zorunluluğu artırılıyor.
Disiplin ve Lisans İptalleri
Hakemlerin görev ahlakı da yeni talimatta sert hükümlerle korunuyor. Görevlerine mazeretsiz gelmeyen, taraflı davranan, raporlarda gerçekleri çarpıtan ya da sosyal medyada federasyon veya yetkililer hakkında hakaret içeren ifadeler kullanan hakemlerin lisansları doğrudan iptal edilecek. Ayrıca şike iddialarına karışan, centilmenliğe uymayan veya güreşi kasıtlı olarak yönlendiren hakemler de Merkez Hakem Kurulu’nun önerisiyle Disiplin Kurulu’na sevk edilecek. Bu kapsamlı disiplin sistemi sayesinde hakemlerin sadece teknik değil, etik davranışları da sürekli gözlem altında tutulacak. Sistemin amacı, hakemliğe duyulan güveni arttırmak ve sahadaki tüm kararların meşruiyetini sağlamlaştırmak.
Yaş Sınırı ve Görev Süresi
Yeni talimat, hakemlik mesleğinde yaş faktörünü de somut kurallarla düzenliyor. Artık meydan, kule ve cetvel hakemleri için azami görev yaşı 60 olarak belirlendi. Bu yaş sınırına ulaşan hakemler otomatik olarak görevden ayrılacak. Gözlemciler için ise bu sınır 70 olarak tespit edildi. Böylece sistemde yaşlılık nedeniyle olası fiziksel ya da mental performans düşüşlerinin önüne geçilmesi hedefleniyor. Bu karar, genç hakemlerin önünü açmayı ve dinamik bir hakemlik kadrosu oluşturmayı da beraberinde getirecek. Aynı zamanda sistemin sürekli yenilenmesini sağlayarak uzun vadeli kurumsal güvence oluşturmayı planlıyor.
Yeni Aktör: Koordinatör Hakem
Talimatta yer alan bir diğer dikkat çekici yenilik ise "koordinatör hakem" pozisyonunun resmen tanımlanmış olması. Bu görev, kule ve meydan hakemliği yapmış ancak aktif görevden ayrılmış deneyimli isimlere verilebilecek. Koordinatör hakemler, sahada hakemler ve pehlivanlar arasındaki iletişimi kuracak, eşleşmelere destek olacak ve soyunma alanlarının denetiminden sorumlu tutulacak. Yani sahadaki organizasyonun genel düzenleyicisi gibi çalışacaklar. Bu yeni görev tanımı, özellikle kalabalık ve karmaşık organizasyonlarda büyük kolaylık sağlayacak. Aynı zamanda tecrübeli isimlerin sistem dışına çıkmadan katkı vermesine olanak tanıyacak.
Hakemlik Kademeleri Nasıl İşliyor?
Yağlı güreşte hakemlik, sıradan bir görev değil; aşamalı bir kariyer basamağıdır. Aday hakem olarak başlayan süreç, 2’nci sınıf meydan hakemliği, ardından 1’inci sınıf meydan hakemliği ve oradan da kule hakemliğine kadar uzanır. Her kademede yıllar süren bekleme süreleri, sınavlar ve performans puanları belirleyicidir.
Aday Hakem ➝ 1 yıl
2. Sınıf Meydan ➝ 3 yıl
1. Sınıf Meydan ➝ 4 yıl
2. Sınıf Kule ➝ 4 yıl
1. Sınıf Kule ➝ Uzman Seviye
Terfi edemeyen ya da 2 yıl üst üste düşük puan alanlar alt kademeye düşürülür.
Lisans İptaline Giden 7 Kritik Neden
Federasyon yeni talimatta “temiz hakemlik” ilkesini merkeze aldı. Hakemlik lisansının iptal edilmesine neden olabilecek başlıca durumlar:
1. Mazeretsiz şekilde 3 kez görevine gelmemek
2. Taraflı davranış sergilemek
3. Sosyal medyada federasyon aleyhine konuşmak
4. Hakem raporlarında gerçeğe aykırı beyan
5. Şike ya da menfaat temini
6. Etik dışı kıyafet ve davranış
7. Disiplin kurulundan hak mahrumiyeti cezası almak
Bu durumlarda lisanslar iptal ediliyor ve hakemler sistem dışına çıkarılıyor.
Başpehlivanlara Açılan Yeni Kapı
Kırkpınar’da baş boyunda güreşmiş ve aktif kariyerini bitirmiş pehlivanlara hakemlikte ayrıcalıklı bir yol açıldı.
Kırkpınar’da baş güreşenlere: 2. sınıf kule hakemliği hakkı
Kemer kazanmış olanlara: 1. sınıf kule hakemliği hakkı
Ancak bu geçişler de teorik ve uygulamalı sınavdan geçmek koşuluyla mümkün. Amaç, deneyimi hakemliğe kazandırmak.
