Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın para politikaları doğrultusunda, bankalara uyguladığı karşılıklar ile düzenlemelerin, kaynak maliyetlerinin artması sonucu karlılık oranlarında değişmelerin meydana geldiğini belirtti. Ölmez, “Bu değişikliğe paralel olarak bankalar tüketicilere uyguladıkları masraf, komisyon ve bazı faiz işlemlerinde hukuka aykırı, vatandaş aleyhine işlemlere yer vermeye başlamışlardır. Bankalar, bir zamanlar tüketiciyi teşvik ettikleri otomatik fatura ödemelerinden, kredi kartı nakit kullanım faizi uygulamaya (bazı bankalar, bunu 500 TL ve üzeri ödemeler olarak uygulamakta), bankalarla taksitle ödeme işlemi için anlaşma yapılan vergi ödemelerinde, faiz uygulamaya başlamışlardır” diyerek bankaların teşvik adı altında faiz uygulamalarını açıkladı.
‘İşlem faizi uygulanamaz’
Bankaların bu uygulamaları için Banka ve Kredi Kartları Yönetmeliği’nin 20.2’inci maddesine ilişkin konuşan Hüseyin Ölmez,“Kişi veya kurumlara yapılan tüm ödemeler, talih ve şans oyunları, borsa işlemleri/menkul kıymet alımları, seyahat çekleri, havale işlemleri nakit kullanım kapsamında olan işlemler olarak değerlendirilebilir” dedi. Buna göre; maddenin içeriğinde yer alan‘kişi ve kurumlara yapılan tüm ödemeler’ cümlesinin dayanak gösterildiğini ifade eden Ölmez, “Gerek bankalara verilen otomatik ödeme talimatları gerekse kart hamilinin iradesiyle değil, ödeme yapılan kurumla banka anlaşması sonrasında taksitli ödemelerden kredi kartı nakit çekme faizi uygulanamayacağı gibi işlem (alışveriş) faizi de uygulayamaz. Çünkü; bu işlemler, kişi ve kurumlara yapılan ödemeler kapsamında değil, kredi kartıyla yapılan alışveriş kapsamındadır. Kredi kartı ile yapılan alışverişlerden masraf ve komisyon alınamayacağı gerek Banka ve Kredi Kartları Kanunu gerekse yönetmelikte yasaklanmıştır” şeklinde konuştu.
‘Uymayanların sözleşmesi feshedilir’
Bankaların hukuka aykırı ve tüketicilerin zararına yol açacak şekilde çok sayıda iş yeri, kredi kartı ile yapılan yüz yüze alışverişlerde ve internet alışverişlerinde, peşin yapılan alışverişlerde, ‘masraf’ adı altında ve satın alınan malın fiyatına ekleme yaparak para tahsil ettiğini sözlerine ekleyen Ölmez, “Bu uygulamada 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 17’nci maddesinde ‘Üye iş yerleri, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadır. Bu zorunluluk indirim dönemlerinde de geçerlidir. Üye iş yerleri, kart hamilinden, kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir ödemede bulunmasını isteyemez. Bu hükme aykırı davranılması halinde üye iş yeri anlaşması yapan kuruluşlar tarafından üye iş yeri sözleşmesi feshedilir ve bir yıl süreyle yeni bir sözleşme yapılamaz hükmüne açıkça aykırıdır” şeklinde konuştu. Benzer uygulamalarla karşı karşıya kalan tüketicinin bu duruma tepkisiz kaldıklarını söyleyen Ölmez, tüketicilerin Tüketici Hakem Heyetlerine (THH) başvurmalarını önerdi. Ölmez, bankaların finansal tüketicilerden alabilecekleri her türlü faiz ve masrafı saptamaya yetkili TCMB’nin, tüketiciyi faiz yükü altında ezen bu uygulamalar konusunda harekete geçmesi gerektiğinin de altını çizdi.
ARZU YAVUZ
