Bankalarda giderek artan ‘öncelikli müşteri’ uygulaması kamuoyunda tartışma konusu olmaya devam ediyor. Sadece hesabında yüksek miktarda parası olan kişilere tanınan ayrıcalıklı hizmet, diğer müşterilerde mağduriyet yaratıyor. TÜKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, bu uygulamaların insan hakları, tüketici hakları ve etik değerlerle çelişip çelişmediğini değerlendirdi. Başkan Hüseyin Ölmez, Türkiye bankacılık sisteminin 2001 krizinden sonra yapısal olarak yeniden şekillendiğini, bu süreçte bankaların ‘kar maksimizasyonu’ odaklı çalışmaya başladığını vurguladı. Bankaların daha az riskli ve daha karlı perakende bankacılığa yöneldiğini belirten Ölmez, “Kısaca, tüm bankalar için vatandaşın değeri, vatandaşın parası kadardır. Ne kadar paran var, o kadar güzel hizmet alırsın” diye konuştu.
‘Yasal ama etik değil’
VIP müşteri uygulamalarının yasal dayanağı olduğunu ancak etik açıdan ciddi sorunlar taşıdığını vurgulayan Başkan, şunları kaydetti: “Dakikalarca sıramatikte bekleyen bir müşteri, sadece hesabında yüksek parası olan birinin işlemlerini öncelikli şekilde yaptırıp bankadan şımarık bir edayla ayrıldığını görünce, bu durumun etik dışı olduğu net olarak anlaşılır.” Uygulamanın Türk Borçlar Kanunu, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Anayasa’daki eşitlik ilkesiyle doğrudan çelişmediğini belirten Hüseyin Ölmez, yine de insani değerler açısından ciddi bir eşitsizlik doğurduğunu vurgulayarak, “Yazılı kurallar açısından olmasa da, toplumda yaygınlaşan tepki göz ardı edilemez” dedi.
‘Kamu bankaları da aynı’
Kamu bankalarının da bu uygulamaları sürdürdüğünü ifade eden Ölmez, “Ne yazık ki bankacılık alanında kamu hizmeti anlayışından söz etmek mümkün değil. Bankaların verdiği hizmet tamamen ticari niteliklidir” diye konuştu. Özellikle yaşlı ve düşük gelirli vatandaşların hizmet almakta zorlandığına dikkat çeken Ölmez, “Bankacılıkta teknolojik gelişmeler yaşlılarımız için ciddi bir engel. 38 derece sıcakta banka önlerinde emekli promosyonu için sıra bekleyen yaşlılarımızı unutmadık. Bugün aynı yaşlılar bankalar tarafından adeta dışlanıyor” ifadelerini kullandı.
‘Yastık altına dönüş’
Komisyon Başkanı Hüseyin Ölmez, tüketicilerin farklı hizmet uygulamaları karşısında sessiz kaldığını ancak fiili olarak tepki gösterdiğini belirterek şu çarpıcı uyarıyı yaptı: “Vatandaşlar, bankalardan gördükleri bu ayrımcılık nedeniyle birikimlerini yastık altında tutmaya başlıyor. Bu durum bankacılık sektörüne ve dolaylı olarak ülke ekonomisine zarar veriyor.” BDDK veya Rekabet Kurumu gibi kurumların bu uygulamalar üzerinde doğrudan denetim yetkisi bulunmadığını ifade eden Başkan, şu anda bu uygulamaları engelleyecek bir hukuki yaptırımın da olmadığını kaydetti.
‘Kar yerine fayda odaklı’
TÜKONFED Bankacılık Komisyonu’na bugüne kadar bu konuda somut bir şikayet gelmediğini belirten Başkan, “Finansal tüketici, ne yazık ki paraya göre farklılaşan hizmeti kanıksamış durumda. Ancak fiilen sistemden çıkıyor” dedi. Komisyonun önerisine de yer veren Başkan Hüseyin Ölmez, “Kar odaklı sistemin en azından kamu niteliği taşıyan bazı bankalarda fayda odaklı hale gelmesi gerekiyor. Bu sayede toplumsal yarar da sağlanabilir” diyerek düzenleme çağrısında bulundu.
