1.⁠ ⁠Genel Ekonomik Aktarım
Temmuz 2025 itibarıyla Türkiye ekonomisi, mart ayında yaşanan politik ve finansal çalkantının ardından yeniden toparlanma belirtileri gösteriyor. Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması finansal panik etkisi yarattı; ancak piyasa dengelenmesi sonucunda kritik göstergeler yeniden stabil seviyelere döndü
2.⁠ ⁠Büyüme Beklentileri
Uluslararası Para Fonu (IMF), Temmuz raporuyla 2025 yılı için Türkiye’nin büyüme tahminini %2,7’den %3,0’a; 2026 için ise %3,2’den %3,3’e revize etti
Reuters kaynaklı anketlere göre ise 34 ekonomistin medyan tahmini, bu yıl için %2,8 büyümeye işaret ediyor
Birinci çeyrek reel büyümesi %2,0 seviyelerinde gerçekleşti; inşaat sektörü öne çıkarken sanayi ve tarım daraldı
3.⁠ ⁠İstihdam ve İşgücü
Resmi işsizlik oranı %8,4 civarında seyretse de geniş tanımlı işgücünde (%32 civarında) güçlü bir görünüme işaret ediyor. Gençler ve kadınlar arasında yaygın “gizli işsizlik” dikkat çekiyor
4.⁠ ⁠Enflasyon Eğilimi
Haziran 2025 itibarıyla yıllık tüketici enflasyonu %35’e kadar düştü, Mayıs 2024’teki yaklaşık %75 tepe noktasından sonra ciddi bir yumuşama anlamına geliyor
TCMB, yıl sonunda %24 enflasyon hedefinin hâlâ geçerli olduğunu belirtmekte
5.⁠ ⁠Faiz Kararı ve Beklentiler
24 Temmuz’da Merkez Bankası politika faizini 300 baz puan indirerek %46’dan %43’e düşürdü. Bu ilk faiz indirimiydi ve piyasanın beklentilerinin bile üzerinde gerçekleşti
Reuters anketleri, Temmuz’da 250 baz puan indirim beklerken bu indirim biraz daha yüksek geldi
Merkez Bankası, gevşemeye başlarken ilerleyen dönemde enflasyon görünümüne göre adım atılacağını belirtti
6.⁠ ⁠Döviz Rezervleri ve Kurdaki Gelişmeler
Mart sonrası yaşanan piyasa çalkantısında merkez bankası yaklaşık 25–50 milyar dolarlık rezervi kullanmak zorunda kaldı; temmuz sonuna gelindiğinde rezervler yarı miktarını yeniden toparlamış durumda
. Türk lirası Mart’taki sert düşüşün ardından haziran-temmuz döneminde 38 ₺/USD bandında stabil seyretti.
7.⁠ ⁠Sanayi PMI ve İç Talep
İstanbul Sanayi Odası’nın Temmuz PMI verisine göre üretim sektörü 45,9 ile 50’nin altında 16. ayına girerek daralmaya devam etti; yeni siparişler hem iç hem dış bazda düşüş gösterdi, üretim, satın almalar ve istihdam geriledi
8.⁠ ⁠Maliye Politikası – Vergi Hamlesi
Hazine, bütçe gelirlerini artırmak ve dolarizasyona direnç göstermek amacıyla TL vadeli kısa vadeli mevduat ve yatırım fonlarının stopajını 2,5 puan artırdı. 6 aya kadar olan mevduatlar için %15’ten %17,5’e, 12 aya kadar olanlar için %12’den %15’e yükseltildi
Bu adım, TL varlıklarda kaçışı azaltmayı ve bütçeyi desteklemeyi hedefliyor.
9.⁠ ⁠Sektörel Görünüm ve Doğal Afetlerin Etkisi
Temmuz ayında İzmir ve Muğla başta olmak üzere birçok bölgede büyük orman yangınları ekonomiyi etkiledi. İzmir Adnan Menderes Havalimanı geçici süreyle kapandı; 50 binden fazla kişi tahliye edildi, bazı bölgelere altyapı kayıpları yaşandı
Bu afetlerin turizm ve tarım sektörünü azaltıcı etkileri oldu.
Temmuz 2025 Değerlendirmesi: “Pozitif Döngüye Giriş”
Temmuz ayı ekonomik görünümünde bazı pozitif gelişmeler öne çıkıyor:
Enflasyonda sert düşüş ve faiz politikalarında gevşeme başlangıcı,
Döviz rezervlerinde kısmi toparlanma,
Moodey’s tarafından kredi notunun Ba3’e yükseltilmesiyle güven artışı
Ancak zayıf iç ve dış talep sanayi cephesini baskılıyor; bütçe açığı yüksek, dolarizasyon eğilimi sürüyor. IMF ve uluslararası kurumlar büyüme beklentilerini hafif yukarı revize ederken, dirençli büyüme sinyali sınırlı
Sonuç olarak Temmuz 2025, Türkiye ekonomisi için “istikrar yolundaki ilk adımların” atıldığı, ancak iç talep yavaşlığı ve siyasi risklerin hala belirleyici olduğu bir geçiş ayı oldu.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
[email protected]