Dijital Dönüşümün Yeni Yüzü
Dijitalleşme, küresel ekonominin temel itici güçlerinden biri haline gelirken, Türkiye de bu dönüşüm sürecine hızla adapte olmaktadır. Özellikle yapay zekâ (YZ) teknolojileri, üretimden hizmet sektörlerine kadar geniş bir yelpazede verimlilik artışı ve yenilikçi çözümler sunmaktadır. Bu yazıda, Türkiye'nin YZ stratejileri, ekonomik etkileri ve geleceğe yönelik beklentileri ele alınacaktır.
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi: Yol Haritası ve Hedefler
Türkiye, 2021 yılında Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde "Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025" belgesini yayımlamıştır. Bu strateji, Türkiye'yi dijital dönüşümde küresel bir oyuncu haline getirmeyi hedeflemektedir. Stratejinin vizyonu, "Müreffeh bir Türkiye için çevik ve sürdürülebilir yapay zekâ ekosistemiyle küresel ölçekte değer üretmek" olarak belirlenmiştir.
Strateji, altı ana öncelik etrafında şekillendirilmiştir:
Türkiye Yapay Zekâ İnisiyatifi
Yapay Zekâ Uzmanlarını Yetiştirmek ve Alanda İstihdamı Artırmak: YZ alanında nitelikli insan kaynağı yetiştirilmesi ve istihdamın artırılması hedeflenmektedir.
Araştırma, Girişimcilik ve Yenilikçiliği Desteklemek: YZ alanında AR-GE faaliyetlerinin teşvik edilmesi ve girişimciliğin desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Kaliteli Veriye ve Teknik Altyapıya Erişim İmkânlarını Genişletmek: Veri erişimi ve teknik altyapının güçlendirilmesi planlanmaktadır.
Sosyoekonomik Uyumu Hızlandıracak Düzenlemeleri Yapmak: YZ'nin toplumsal etkilerinin yönetilmesi ve uyum süreçlerinin hızlandırılması hedeflenmektedir.
Uluslararası İş Birliklerini Güçlendirmek: Küresel düzeyde iş birliklerinin artırılması ve Türkiye'nin YZ alanındaki konumunun güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Yapısal ve İş Gücü Dönüşümünü Hızlandırmak: YZ'nin iş gücü üzerindeki etkilerinin yönetilmesi ve dönüşüm süreçlerinin hızlandırılması planlanmaktadır.
Bu strateji, Türkiye'nin dijital dönüşümdeki hedeflerine ulaşabilmesi için kapsamlı bir yol haritası sunmaktadır.
Ekonomik Etkiler: Verimlilikten İstihdama
GSYİH Üzerindeki Katkı
Implement Consulting Group'un raporuna göre, Türkiye'de üretken yapay zekâ kullanımının geniş bir uygulama alanı bulması halinde, yaklaşık on yıl içinde Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)'de yıllık %5 ilave katkı sağlanabilir. Bu artış, özellikle üretkenlik ve verimlilik alanlarında önemli iyileşmelerin göstergesidir.
Kamu Sektöründe Tasarruf Potansiyeli
Yapay zekâ uygulamalarının kamu sektöründe kullanımı, vergi, denetim ve sağlık gibi alanlarda önemli tasarruf potansiyelleri sunmaktadır. Özellikle bu alanlarda yapay zekâ destekli uygulamaların verimlilik artışı yaratabileceği belirtilmektedir.
İstihdam ve İş Gücü Dönüşümü
YZ'nin iş gücü üzerindeki etkileri hem fırsatlar hem de zorluklar içermektedir. Türkiye'deki işlerin %55'inde üretken yapay zekâ ile birlikte çalışılması tahmin edilirken, %41’inin üretken yapay zekadan etkilenmemesi beklenmektedir. Bu durum, iş gücünün dönüşümünü ve yeni becerilerin kazanılmasını zorunlu kılmaktadır.
Sektörel Uygulamalar: Sağlık, Finans ve Eğitim
Sağlık Sektöründe Yapay Zekâ
YZ, sağlık sektöründe tanı, tedavi ve hasta yönetimi gibi alanlarda devrim niteliğinde değişiklikler getirmektedir. Türkiye'de sağlık turizmi ve sağlık hizmetleri alanlarında YZ uygulamalarının yaygınlaşması, hizmet kalitesini artırmakta ve maliyetleri düşürmektedir.
Finans Sektöründe Yapay Zekâ
Finans sektöründe YZ, risk analizi, dolandırıcılık tespiti ve müşteri hizmetleri gibi alanlarda etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bu uygulamalar, finansal sistemin güvenliğini ve etkinliğini artırmaktadır.
Eğitim Sektöründe Yapay Zekâ
Eğitimde YZ, kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri ve öğretim süreçlerinin iyileştirilmesi gibi alanlarda kullanılmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan "Eğitimde Yapay içermektedir. Politika Belgesi ve Eylem Planı", 2025-2029 dönemine yönelik stratejik yaklaşımları içermektedir.
Geleceğe Yönelik Beklentiler ve Zorluklar
Türkiye, 2030 yılına kadar 1 gigavat veri merkezi altyapısı kurmayı ve yapay zekâ alanında bölgesel bir güç olmayı hedeflemektedir. Ancak, bu hedeflere ulaşabilmek için yüksek kaliteli veri, güçlü teknik altyapı ve nitelikli insan kaynağı gibi unsurların güçlendirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, YZ'nin etik, güvenlik ve mahremiyet gibi konularda da dikkatli bir yaklaşım benimsenmesi önemlidir. Bu bağlamda, kamu politikalarının algoritmik ve veri odaklı sistemlerle daha etkin hale getirilmesi hedeflenmektedir.
Sonuç: Dijital Dönüşümün Ekonomik Yansımaları
Türkiye, yapay zekâ alanında attığı stratejik adımlarla dijital dönüşüm sürecinde önemli bir aşama kaydetmiştir. Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi, ekonomik büyüme, verimlilik artışı ve istihdam dönüşümü gibi alanlarda somut hedefler sunmaktadır. Ancak, bu hedeflere ulaşabilmek için altyapı, insan kaynağı ve etik standartlar gibi unsurların güçlendirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, yapay zekâ, Türkiye'nin ekonomik geleceğinde önemli bir rol oynamakta ve dijital dönüşümün itici gücü olmaktadır. Bu süreçte, kamu ve özel sektör iş birliği, eğitim ve araştırma faaliyetlerinin desteklenmesi büyük önem taşımaktadır.
