Sosyal medya artık sadece eğlencenin değil, bilginin de ana kaynağı. Ama bu bilginin ne kadar doğru olduğu, hep tartışmalı. TikTok bu soruna yeni bir çözüm geliştirdi: Footnotes. Nisan 2025’te ABD’de test edilmeye başlanan bu özellik, videolara açıklayıcı notlar eklemeyi amaçlıyor. Kısaca, kullanıcılar artık içeriklere doğrulayıcı bilgiler yazabilecek.
Peki bu sistem nasıl çalışıyor? Öncelikle herkes not ekleyemiyor. 18 yaşından büyük, TikTok’ta en az altı aydır aktif ve kuralları ihlal etmemiş kullanıcılar, Footnotes katkıcısı olabiliyor. Eklenen notlar ise hemen görünmüyor. Farklı görüşlerden kullanıcılar bu notların ‘yararlı’ olup olmadığını oyluyor. Sadece yararlı bulunan notlar yayına giriyor. TikTok, bu sistemi X (eski Twitter) üzerindeki Community Notes özelliğinden esinlenerek geliştirmiş.


Bu adımın zamanlaması da dikkat çekici. Çünkü TikTok, özellikle sağlık ve seçim gibi konularda yanlış bilgi yaymakla eleştiriliyor. TikTok’un ABD’deki varlığı bile tehlikede. Dolayısıyla Footnotes, hem yanlış bilgiyle mücadele hem de ‘bakın biz şeffafız’ mesajı taşıyan bir hamle gibi görünüyor.
Bu sistemin avantajı, topluluğun kolektif bilgisine dayanması. Özellikle karmaşık bilimsel konularda, kullanıcılar eksik ya da yanlış anlatılan detaylara açıklık getirebilir. Ama her sistem gibi bunun da sınırları var. Siyasi içeriklerde uzlaşmak zor. Kimi konularda insanlar hangi notun ‘doğru’ olduğuna bile karar veremeyebilir. Üstelik sistem kötü niyetli kişilerce manipüle edilmeye de açık.

Yine de Footnotes sadece bir doğrulama aracı değil; kültürel bir dönüşüm öneriyor. Sosyal medya kullanıcılarını pasif izleyici olmaktan çıkarıp, daha eleştirel ve bilinçli bireyler haline getirebilir. Gençler için bu, dijital okuryazarlık adına önemli bir fırsat.
Ama her şey TikTok’un bu özelliği nasıl sunacağına bağlı. Notlar görünür olmazsa, kimse fark etmez ve sistem etkisiz kalır.
Sonuç olarak, Footnotes umut verici. Ama bu mücadelenin başarıya ulaşması için teknoloji kadar toplumsal bilinç de şart. Belki de bu, sadece TikTok’un değil, hepimizin taşıması gereken bir sorumluluk.