Türkiye ekonomisinin üretim, ticaret, hizmet ve inşaat faaliyetlerini kapsayan toplam ciro endeksi, 2025 yılının Ekim ayında hem yıllık hem de aylık bazda artış kaydederek ekonomik aktivitenin gücünü koruduğuna işaret etti. Yıllık %35,4’lük artış, dört ana sektörün tamamının yukarı yönlü katkı verdiği geniş tabanlı bir büyümeye işaret ederken; aylık bazdaki %0,6’lık artış, hizmet sektörünün sürükleyici rolü sayesinde sınırlı da olsa pozitif bölgede kaldı.
Veriler, Türkiye ekonomisinin yılın son çeyreğine canlı iç talep, yeniden yapılanma yatırımları, hizmetlerde yüksek aktivite ve sanayide ılımlı üretim artışı ile girdiğini gösteriyor.
Yıllık Değişim: Hizmet ve Ticaret Öncülüğünde Güçlü Büyüme
Toplam ciro endeksindeki yıllık %35,4 artış hem fiyat etkisinin hem de sektörel aktivite artışlarının belirgin katkısı ile gerçekleşti. En güçlü artışın hizmet ve ticarette görülmesi, büyümenin talep yönlü karakterine işaret ediyor.
Hizmet Sektörü — %38,7 Yıllık Artış
Hizmet sektöründeki yıllık büyüme dört ana alt başlıkta yoğunlaşıyor:
Ulaştırma ve depolama: Lojistik firmalarının ihracat ve e-ticaret kaynaklı hacim artışı, hizmet cirolarını yukarı taşıdı.
Konaklama ve yiyecek hizmetleri: Turizm sezonunun uzaması ve iç turizmdeki canlılık etkili oldu.
Bilgi ve iletişim: Dijitalleşme, yazılım hizmetleri ve telekomünikasyon gelirleri sektörde güçlü bir ivme yarattı.
Profesyonel ve idari hizmetler: Yönetim danışmanlığı, kiralama ve iş destek hizmetlerindeki büyüme dikkat çekti.
Hizmet sektöründeki bu genişleme, ekonominin istihdam yoğun sektörlerde büyüdüğünü ve iç talep dinamiklerinin güçlü seyrettiğini gösteriyor.
Ticaret Sektörü — %37,6 Yıllık Artış
Ticaret cirolarındaki artış, özellikle toptan ticaret ve dayanıklı tüketim grubundaki güçlü talepten beslendi.
Perakende sektörü, yüksek enflasyon ortamında fiyat etkisini yoğun biçimde yansıtmaya devam ediyor.
Toptan ticaret, inşaat ve sanayideki üretim artışının ikinci aşama etkilerini üzerinde taşıyor.
Otomotiv ticareti, kur ve fiyat hareketlerine rağmen talep etkisini korudu.
Ticaretteki yıllık artışın, iç pazardaki hareketliliğin sürdüğünü, özellikle perakende cephesinde hane halkının tüketim eğiliminin güçlü kaldığını ortaya koyduğu söylenebilir.
İnşaat Sektörü — %35,1 Yıllık Artış
İnşaat ciroları, 2023’ten itibaren belirginleşen yeniden yapılanma faaliyetleri ve kamu yatırımlarının sürüklediği güçlü artış trendini devam ettirdi.
Büyük ölçekli altyapı yatırımları, karayolu ve enerji projeleri cirolarda itici güç oldu.
Konut sektöründe maliyet artışlarına rağmen talep, belirli bölgelerde canlı kaldı.
Deprem bölgesindeki yeniden inşa projeleri, sektörün yıllık büyümesine ciddi ölçüde katkı verdi.
İnşaat sektörünün yıllık artışının bu kadar yüksek olması, müteahhitlik sektörünün yeniden genişleme dönemine girdiğini ve maliyet baskılarının talebi henüz tam anlamıyla sınırlamadığını gösteriyor.
Sanayi Sektörü — %29,1 Yıllık Artış
Sanayide yıllık artış diğer sektörlerin altında kalsa da pozitif görünüm korunuyor.
Orta-yüksek teknoloji ürünlerde (makine-teçhizat, otomotiv, kimya) cirolar güçlü seyretti.
Gıda sanayiinde talep kaynaklı artış devam etti.
İhracat pazarlarındaki dalgalanmalar bazı alt sektörlerde büyümeyi sınırlayan faktör oldu.
Sanayi ciroları hâlâ güçlü fakat hizmet ve ticaret kadar hızlı genişlemiyor; bu durum ekonominin ağırlık merkezinin daha fazla iç talep ve hizmet odaklı olduğunu gösteren bir sinyal niteliğinde.
Aylık Değişim: Hizmetler Sektörü Ekonomiyi Yukarı Çekti
Toplam ciro endeksinin Ekim ayında aylık %0,6 artması, ekonomideki canlılığın devam ettiğine işaret ediyor. Ancak sektörel dağılım farklılaşmış durumda.
Hizmetler — %3,8 Aylık Artış
Ekim ayında hizmet sektörü belirgin biçimde öne çıktı.
Finansal hizmetlerde ay içi işlem hacimleri yükseldi.
Ulaştırma ve depolama sektörü dış ticaretteki geçici artıştan beslendi.
Teknoloji ve bilgi-iletişim şirketleri aylık bazda güçlü gelir akışı sağladı.
Aylık artışın neredeyse tamamının hizmetlerden kaynaklanması, kısa vadeli büyümenin artık belirgin şekilde hizmet ağırlıklı olduğunu gösteriyor.
İnşaat — %1,4 Aylık Artış
Sezon etkisi nedeniyle genelde yavaşlama görülen dönemde bile inşaat cirolarının artması, sektörün 2025 genelinde yüksek tempolu bir çeyreğe girdiğini gösteriyor.
Sanayi — %0,8 Aylık Artış
Sanayideki artış ılımlı kaldı. Ekim ayında ihracat siparişlerindeki yatay seyir ve kapasite kullanım oranındaki hafif gerileme aylık ciro artışını sınırladı.
Ticaret — %0,4 Aylık Azalış
Aylık bazda tek gerileme ticarette yaşandı.
Stok eritme eğilimi,
Ay sonu kampanyaları öncesinde bekleme dönemi,
Bazı alt kolların bir önceki ay yüksek performans göstermesi
Gibi nedenler ticarette hafif bir yavaşlamaya yol açtı.
Bu tablo, tüketim harcamalarının yıllık bazda yüksek olsa da aylık bazda inişli çıkışlı bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor.
Ekonomik Yorum ve Değerlendirme
1. Büyümenin kompozisyonu hizmet ve ticaret lehine kayıyor
Hizmetler ve perakende ticaret, ciro artışının ana itici gücü. Bu iki sektörün yüksek payı, büyümenin talep yönlü olduğunu gösteriyor.
2. İnşaat hâlâ büyümenin dayanak noktasından biri
Kamu yatırımları ve yeniden yapılanma projeleri, inşaat sektörünü 2023–2025 arasında büyümenin en güçlü bileşenlerinden biri haline getirdi.
3. Sanayide ivme daha sınırlı
Sanayi üretimi yüksek enflasyon, ihracat pazarlarında yavaşlama ve küresel belirsizlikler nedeniyle daha yumuşak bir seyir izliyor.
4. Fiyat etkisi yüksek ama hacim etkisi de belirgin
Cirodaki artışın önemli bir kısmı fiyat kaynaklı olsa da yıllık büyüme oranlarının sektör genelinde güçlü olması sadece fiyat değil, reel faaliyet artışının da etkili olduğunu gösteriyor.
5. Ekonomi son çeyreğe dirençli giriyor
Ciro endeksleri, toplam ekonomik performansın son çeyrekte de güçlü kaldığını yansıtıyor. Hizmetlerin payı arttıkça ekonominin kısa vadeli darbelere karşı esnekliği de artıyor.
Sonuç: Geniş Tabanlı Büyüme, Hizmet ve Ticaret Liderliğinde Devam Ediyor
Ekim 2025 ciro verileri, Türkiye ekonomisinin hem talep hem de üretim yönlü genişleme eğilimini koruduğunu ortaya koyuyor. Yıllık artışın dört ana sektörde birden gerçekleşmesi, ekonomideki geniş tabanlı büyümeyi teyit ediyor. Aylık bazda ise hizmet sektörünün güçlü katkısı ekonomik aktivitenin devam ettiğini gösterirken ticaretteki düşüş, kısa vadeli dalgalanmaların belirginleştiğini ortaya koyuyor.
Genel görünüm, Türkiye ekonomisinin 2025 yılının son çeyreğine hizmet odaklı, iç talep güdümlü ve inşaat yatırımlarıyla desteklenen bir büyüme yapısıyla girdiğini gösteriyor.
Kaynak: TÜİK