Son yıllarda sıkça karşılaştığım sorulardan birisiydi “İncir.com güvenilir bir site mi?” sorusu. Özellikle ek gelir elde etmek isteyen lisansüstü öğrencim site üzerinde kendi mağazalarını açarak elektronik ticarete girme arzusuyla bu soruyu yöneltiyordu.
Bilmeyenler için kısaca özetlemek gerekirse İncir.com adlı site yeni geliştirdiği ifade edilen bayilik sistemi ile herkesin kendi e-ticaret sitesine sahip olma imkânı sunan bir teşebbüs olarak ortaya çıktı. Siteye referans sitemi ile üye olan girişimci adayları belirli bir miktar giriş ücreti (ya da adı her ne ise!) ödedikten sonra kendi alan adlarını kullanarak müşterilerine İncir.com altyapısı üzerinden satış yapacak, böylelikle platformun bir nevi bayiliğini gerçekleştirerek satış komisyonu elde edecekti.
Site hızla popüler bir hal alınca büyük yatırımcıların da desteği ile bana göre hak ettiğinin üzerinde inorganik bir büyüme ile karşı karşıya kaldı. Sitenin büyümesinde yeni olduğu iddia edildiği halde aslında saadet zinciri olarak adlandırılan sisteme benzer bir sistem ile bayilik vermesi etkili oldu. Sistem üzerinde bayilik alan bireyler yakınlarını bir şekilde sitelerinden alışveriş etme ve hatta sisteme üye olarak kendi sitelerini kurma konusunda ikna çabalarına giriştiler. Çünkü, sistem referans yolu ile platforma gelen yeni üyelerin satışlarından da kendilerine belirli bir oranda ödeme de gerçekleştirecekti. Sistemin kurucuları ne kadar iyi niyetli olursa olsun üyeler arasındaki kolay yoldan kazanç sağlamaya yönelik bu çabalar sonrasında sistemin uzun süreli ayakta kalamayacağını tahmin etmek hiç de güç değildi. O yüzden de sisteme üye olma konusunda benden fikir bekleyen öğrencilerime şu anda yazdıklarımı kısaca özetlemeye çalıştım.
Cuma günü gazetelerde yer alan haberlere göre İncir.com sitesi geçen yıl yapılan seçimlerden sonra ortay çıkan satışlardaki azalma ve buna bağlı nakit sıkışıklıkları yüzünden iflas etmeye karar verdiği ancak kasasında iflas başvurusunda bulunacak kadar bile para bulunmadığı yazıyordu. Piyasa değeri 57 milyon Dolar olduğu ifade edilen bir sitenin bu kadar kısa bir süre içinde nakit sıkışıklığına düşme sebepleri sanırım finans çevreleri tarafından daha net bir şekilde yorumlanabilir ancak bir tedarik zincirinde aracı kanal sayısı arttıkça fiyatların yukarı çıkacağı bunun sonucunda da rekabet üstünlüğü elde edemeyeceği zaten malumdur. Ayrıca üyelik sitemi ile ilgili yukarıda eleştirdiğim gerekçeleri göz ardı etmemenin de fayda olacağını düşünüyorum. Yine de konu ile ilgilenenler meşhur sözlük sitelerini ya da şikayet sitelerini incelerse sitenin ortaklar tarafından algılanan kazanç modeli hususunda çok daha ilginç yorumlar ile karşılaşabileceklerdir.
Sevgiyle Kalın!
