Demreli Aya Nikola,namı diğer Noel Baba
Dünkü yazımıza kaldığımız yerden devam edelim…
Hıristiyanların Noel Baba dedikleri Aya Nikola, Antalya’nın Patara kasabasında Myra (Demre)’de yaşamış bir azizdir. Rumca’da Aya, aziz demek. Avrupa’da Saint deniyor. Antik tarihte anlatıldığına göre, Aya Nikola yani Noel Baba Kudüs’e giderken çıkan bir fırtınayı dindirdiği için denizcilerin koruyucusu sayılır. Demre’de fakirlere, bilhassa çeyizi olmadığı için evlenemeyen kızlara yardım ettiği anlatılır. Kendisini gizlemek ve fakirleri rencide etmemek için gece fakirlerin evine girip para bırakırmış. Dinimizde de olması gereken böyle değil midir. Bir elin verdiğini diğeri görmeyecek denmemiş midir?
Neyse, konuyu dağıtmayalım.
Efsaneye göre, Pataralı bir zengin fakir düşmüş; kızlarına çeyiz yapamayacak hale gelmiş. Aya Nikola, gece evin penceresinden bir kese para bırakmış. Sabah büyük kız keseyi bulup sevinmiş. Diğer iki kızın çeyiz paralarını da pencereleri kapalı olduğu için bacadan atmış. Kese, kuruması için ocağa asılı çorabın içine girmiş. İkonalarda Aya Nikola bu sebeple elinde üç altın top tutarak resmedilir. Noel Baba’nın hediye atması için ocağa çorap asılması geleneği buradan kalmadır.
Aynı iyi şansa ulaşma umuduyla bu gelenek, yüzyıllardır sürdürülmektedir. Aya Nikola, Myra (Demre) kasabasına piskopos tayin edildi. Hazreti İsa’nın dinini yaydığı için çok işkencelere maruz kaldı, hapse atıldı. Burada 342 senesinde vefat etti. Haçlı Seferleri sırasında 1087 senesinde İtalya’nın Bari şehrinden tüccarlar azizin kemiklerini alıp memleketlerine götürdü; burada yapılan bazilikanın içinde gömdüler. Kemiklerin bir parçası bugün Antalya müzesindedir. Aya Nikola, peygamber efendimiz Hazreti Muhammed’in gelişinden önce yaşadığı için Müslümanlar kendisini Salih bir mümin olarak kabul eder.
NE ZAMAN FİGÜR OLDU
Aya Nikola’nın Noel Baba haline sokulması ilk önce Almanya’da görüldü. Bu efsanevi gelenek zamanla Avrupa ülkelerinde yayıldı. Noel Baba’nın şişman, neşeli, kırmızı ve beyaz piskoposluk giysileri içindeki tasvirleri Amerikalılar tarafından gündeme getirildi. Noel Baba olarak bilinen Nikola’nın bazen yalnız, bazen yardımcısıyla ata binerek, bazen de sekiz Ren geyiğinin çektiği arabasıyla evlerin damlarında dolaştığı efsanesi yaygınlaştı. İnanışa göre sırtında içi hediye dolu bir heybeyle dolaşan Noel Baba evlere bacadan girer ve armağanlarını uslu çocukların ayakkabılarının ya da şöminede asılı çoraplarının içine koyar.
Yani Noel Baba, ‘yaşayan’ bir folklorik olaydır.
NOT: Yarın, Noel Ağacı süsleme neyi simgeliyor? Bizim kültürümüzde yeri var mı? Türklerin Yılbaşı’sı Nardugan Bayramı mı?
