Evliya Çelebi’nin vilayetimizde 1080 hicri tarihinde yani 274 yıl önce (1669) önce seyahat etmiş olduğunu anlıyoruz.

Evliya, dalgaları aşarak, defaatle yolunu şaşırarak dolaşmıştır. Mesela: Elmalı ovasına indiğinde Teke Köyü’ne vardığı halde aralarında ancak iki buçuk saat bir mesafesi olan Elmalı’ya varmayarak Finike-Kemer-Adrasan’ı dolaştıktan sonra Elmalı’ya gelmesi pek sapa ve dolambaçlı bir yolu takip ettiğini gösterdiği gibi Manavgat’ta dahi aynı surette dolaştığı görülüyor.

Evliya’nın vilayetimize girerken ve dolaşırken birçok eşkıyaya ve cinayet vakalarına tesadüf ettiğini ifadesinden öğreniyoruz ki o sıralarda Anadolu’nun idaresinin bozukluğunu göstermesi bakımından kıymetlidir.

Evliya’nın kısmen Pamfilya ve kısmen Kilikya’da ki seyahatlerini evvelki nüshalarımızda yazmıştım. Bu seferde Lisya ve Pamfilya’daki seyahatinden bahsetmek isterim. Şu kadar var ki Lisya’da ki seyahatlerinden önce Lisya hakkında muhtasar dahi olsa okuyuculara biraz tarihi mâlumat vermeyi faydalı buluyorum.

Lisya eski taksimata göre Lisya yahut Likya Anadolu’nun cenup/güney kısmında bulunan bir kıtadır ki şimalen/kuzeyden Firikya, şarkan/doğudan Pamfilya, garben/batıdan Karya ve cenuben/güneyden Akdeniz ile çevrilmiş 36/10/35/6 arz derecesindedir.

Lisya kıtası sık ormanlı dağlar ile münbit ve mahsuldar ovalarla bezenmiş olup muazzam Toroslarının birçok kollarıyla ayrılarak cenuptaki sahile doğru uzanmıştır.

Bu iklimde çıkılmaz kayalardan tabii duvarlı yüksek dalgalar ve bazen içinden dereler geçen dolanbaçlı vadiler mevcuttur. Bu dağ silsilesi denize kadar inerek gâh bir burun ve gâh bir koy ve körfez teşkil ederek sahilde eski kavimlerin mücadelelerini mucip olan limanlar vücuda getirmiştir.

Lisya’da akan nehrinden en büyüğü Lisiyenlerce adı ‘Şirbe’ olan ‘Eşen’, nâmı diğer Akçay’dır.

Yunan mitolojisine göre ‘Lakon’ Apollon ile Diyana’yı doğurduktan sonra beraberlerinde kurtlar olduğu halde bu nehirde yıkanmaya gelmiş ve burada ‘Lakon’ isminde bir mabet inşa eylemişti. (Antalya ve Evliya Çelebi, TürkAkdeniz Dergisi, Nisan 1943, Sayı 27, syf. 13)