Cumhurbaşkanımızın duyurusu ile Tarım Kredi Kooperatiflerinin bazı ürünlerde indirime gideceğini öğrendikten sonra piyasaları takibe almıştım.
Yaklaşık 40 üründe olacağı belirtilen ve bu şekilde gerçekleşen indirimlerin etkili olmayacağını öngörenler çoğunluktaydı. Bu şekilde öngörenlerin aksine şahsen etkili olduğuna şahit oldum.
Tarım Kredi Kooperatiflerinin etkili olabileceğini aslında 24 Şubat 2022 tarihindeki yazımda konu etmiştim. Akdeniz Manşet, ilk öngörenlerden olduğumuzu kendi hanesine yazmalıdır.
“Kontrolsüz fiyatlara tarım kredi kooperatifleri çözüm olamaz mı?” başlıklı yazıma https://www.akdenizmanset.com.tr/yazarlar/halil-demir/kontrolsuz-fiyatlara-tarim-kredi-kooperatifleri-cozum-olamaz-mi/35155/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Tarım Kredi Kooperatifleri marketlerinin sayısı Antalya’da hızla artmaya devam ediyor. Pazar günü ben de gittim. Pazarda 12 liraya satılan patates 7 lira civarında idi. Soğanda da indirim vardı. Ayçiçeği yağı, bazı deterjanların fiyatlarında da düşüşler vardı.
İndirimlerin diğer marketlere yansıyıp yansımadığını karşılaştırmanın yolu mahalle aralarını karşılıklı mağazalarıyla mesken tutanlarla kıyaslamaktı. Gittim ve gördüm. Patates, soğan Tarım Kredi Kooperatifleriyle hemen hemen aynı idi. Yağda kendi markalarının fiyatı, kooperatiflerin kendi markalarıyla hemen hemen aynıydı.
Peki ne oldu da birden indirime gitme gereği ortaya çıktı? İş hep ifade etmeye çalıştığımız fahiş fiyat kontrolüne gelip dayanıyor. Kontrolü marketler kendiliğinden sağlamaz. Bunu beklemeyelim.
Piyasanın kontrolü için DENETİM şart. Eğer ekonomik bir türbülans var ve birileri bunu tetikleyerek devletimin aleyhine kullanıyorsa, bunun önlemi devletimdedir.
Neler mi yapılmalı?
- Neredeyse yerleşim yeri ayırt etmeksizin hemen her bölgeye izin verilen bu marketler yeniden gözden geçirilmelidir.
- Her zincir market bölgesine Tarım Kredi marketlerinden açılmalıdır.
- Ekonomik gelişmeleri fırsata çevirmek isteyen fahiş fiyatcılara göz açtırılmamalıdır.
- Tarım Kredi Kooperatifi marketleri her şeye çözüm olamaz. Eğer onlar da denetlenmezse onlarda da suiistimaller olabilir.
- Peki Tarım Kredi Kooperatifleri tarımsal girdilerde indirim yapıyor mu? Örneğin petrol fiyatları artarken arttırılan sera örtülerinin fiyatları, petrol düşerken düşürüldü mü?
- Gübre fiyatları da mercek altına alınmalı. Rekabet Kurumu’nun ceza kestiği firmalardan birisi de Tarım Kredi Kooperatiflerinin bir firması olan GÜBRETAŞ. Yani fahiş artışa sebep olduğu görülüyor.
- Bir litre dizel yakıt fiyatı 30 liraya ulaştığında, elektrik ve yakıtın artışını bahane gösteren su satıcıları bir damacana su fiyatını 30 liraya çıkardılar. Yakıt fiyatı 22 liraya düşünce su fiyatları düşmedi. Yakıt fiyatları artmaya başlayınca bir damacana suyu 31 lira yapanlar var. Denetleyen var mı?
- Bunları konuşan siyasiler de var diyemem. Sanki her şeyin fiyatı kontrolsüzce artıyor. Bir de bunları televizyonlarda konuşuyorlar. Artıkça artıyor. Baskı yapılınca da düşüyor. Ortaya karışık bir durum var gibi. Bunu netleştirecek olan devletimizin yetkilileridir.
Hiçbir kurum, kuruluş veya kişiler Türkiye’den büyük değildir. Serbest piyasa ekonomisi var diye göz göre göre insanların kazıklanması izlenmemelidir. Ayrıca….
Not: Sizin gitmenizi bekleyenler sizin adınıza kendiliğinden denetim yapmak istemez. (Görevini layıkıyla yapanlar karşısında saygıyla eğiliyorum.)
