Türkiye ekonomisinin nabzını tutan en önemli göstergelerden biri olan TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi, kasım ayında finansal piyasalara yeni bir perspektif sundu. Hem fiyatlamalar hem para politikası hem de makroekonomik beklentiler açısından kritik öneme sahip olan anket, enflasyon beklentilerinde yeniden bir yukarı yönlü revizyon yaşandığını gösterirken, büyüme, cari denge ve kur beklentilerinde daha dengeli ama net yönelimler ortaya koydu.
Ekonomi çevreleri, bu verilerin özellikle 2025 yılı para politikasının yol haritası üzerinde belirleyici olacağı görüşünde. Piyasanın beklenti seti, mevcut sıkı para politikası duruşunun ne kadar süreceği, enflasyonun ne hızla çözüleceği ve döviz piyasasında hangi seviyelerin normalleşme sınırı hâline geleceği konusunda güçlü sinyaller veriyor.
Enflasyon Beklentileri Yükselmeye Devam Ediyor
Son aylarda TÜFE’de gözlenen kademeli yavaşlama algısı, kasım ayı anket sonuçlarıyla birlikte bir miktar zayıflamış görünüyor. Cari yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 31,77'den yüzde 32,20’ye çıktı. Bu revizyon, katılımcıların fiyatlama davranışlarında henüz belirgin bir kırılma yaşanmadığını, enflasyonun “yapışkan” karakterini koruduğunu gösteriyor.
Ayrıntılara bakıldığında tablo daha da dikkat çekici:
Kasım ayı aylık enflasyon beklentisi yüzde 1,55’ten 1,59’a yükseldi.
12 ay sonrası TÜFE beklentisi yüzde 23,26’dan 23,49’a çıktı.
24 ay sonrası TÜFE beklentisi ise yüzde 17,36’dan 17,69’a yükseldi.
Bu görünüm, enflasyonda “çift haneli bantta kalıcılık” riskinin piyasa tarafından hala güçlü biçimde fiyatlandığını gösteriyor. Katılımcılar, 2026’ya doğru ılımlı bir dezenflasyon süreci öngörse de mevcut mali disiplin, kur hizalanması ve ücret dinamikleri gibi alanlarda yeterince güçlü bir kırılma henüz öngörülmüyor.
Ekonomistler, beklentilerdeki bu yukarı yönlü revizyonun üç temel nedene bağlandığını belirtiyor:
Hizmet enflasyonunun yüksek seyri
Kur geçişkenliğinin devam etmesi
İç talepte beklenen yavaşlamanın gecikmesi
Bu tablo, enflasyonla mücadelede para politikasının daha uzun süre sıkı kalması gerektiğine dair piyasa algısını güçlendiriyor.
Kur Beklentilerinde Karışık Sinyaller
Döviz kurlarındaki beklenti seti, bu ayın en dikkat çekici noktalardan biri. Katılımcıların yıl sonu dolar/TL beklentisi 43,56’dan 43,42’ye sınırlı da olsa geriledi. Bu aşağı yönlü revizyon, kısa vadede kur istikrarına olan güvenin arttığını gösteriyor.
Buna karşılık, 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi 49,75’ten 50,61’e yükseldi.
Bu durum, orta vadede kademeli değer kaybının devam edeceği yönündeki klasik Türk Lirası eğilimini koruduğunu düşündürüyor.
Kısa vadeli düşüş–orta vadeli yükseliş yapısı, sıkı para politikasının kısa dönem etkisinin kabul edildiğini, ancak enflasyon, dış ticaret finansmanı ve seçim sonrası mali disiplin politikalarının orta vadede yeniden kur üzerinde baskı kurabileceğine dair bir algı olduğunu ortaya koyuyor.
Cari Açık Beklentilerinde Küçük Revizyonlar
Ekonomide dış denge cephesinde ise daha dengeli bir görünüm var:
Yıl sonu cari açık beklentisi 20,8 milyar dolardan 20,9 milyar dolara çıktı.
Gelecek yıl cari açık beklentisi ise 25,4 milyar dolardan 24,3 milyar dolara geriledi.
Bu tablo, 2025’te ithalat baskılarının hafifleyebileceği, ihracatın küresel talep eşliğinde sınırlı da olsa toparlanabileceği ve enerji maliyetlerindeki seyrin daha destekleyici olabileceğine yönelik iyimser bir yaklaşım içeriyor.
Ancak revizyonun sınırlı olması, katılımcıların dış dengenin mevcut kırılgan doğasına ilişkin temkinli duruşlarını koruduklarını gösteriyor.
Büyüme Beklentisi Yukarı Yönde Revize Edildi
Anket sonuçlarının olumlu noktalarından biri, GSYH artış beklentisinin yükselmesi.
Cari yıl büyüme beklentisi %3,4’e çıktı.
2025 büyüme beklentisi ise %3,8 olarak gerçekleşti.
Bu görünüm, iç talepteki dayanıklılığın sürdüğünü, ihracat cephesindeki toparlanma sinyallerinin güçlendiğini ve yatırımların özellikle belirli alt sektörlerde canlılığını koruduğunu gösteriyor.
Ancak büyüme–enflasyon dengesi açısından bu tablo, Merkez Bankası için önemli bir ikilem yaratıyor:
Ekonomik aktivite beklenenden güçlü seyrederse, enflasyonun düşüş hızını yavaşlatma riski gündeme gelebilir.
Politika Faizi Beklentileri: Sıkı Duruş Uzayabilir
Anketin en kritik bölümlerinden biri olan para politikası beklentileri, piyasanın Merkez Bankası'nın sıkı duruşunu henüz gevşetmeye hazır olmadığını ortaya koyuyor.
Katılımcılar, TCMB’nin gelecek toplantılarda izleyeceği faiz yoluna dair şu beklentilere sahip:
Bir sonraki toplantı için politika faizi beklentisi: %38,28
İkinci toplantı beklentisi: %37,11
Üçüncü toplantı beklentisi: %35,81
Bu yapılanma, faiz indiriminin 2025’in ikinci yarısından önce beklenmediğini gösteriyor.
Ayrıca 12 ay sonrası politika faizi beklentisinin yüzde 29,32’ye yükselmiş olması, uzun vadeli faiz patikasının önceki döneme göre daha yukarıda konumlandığını ortaya koyuyor. Yani piyasa, Merkez Bankası'nın sıkı politikasını daha uzun süre sürdüreceğini düşünüyor.
Genel Değerlendirme: Piyasa Beklentileri Denge Arayışında
TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi’nin kasım sonuçları, Türkiye ekonomisinin kritik bir geçiş döneminde olduğunu açıkça gösteriyor. Enflasyon beklentilerindeki yükseliş hem fiyatlama davranışlarının henüz normalleşmediğini hem de para politikasında hızlı bir gevşemenin gündemde olmadığını ortaya koyuyor.
Kur beklentilerindeki karmaşık yapı, finansal istikrarın kısa vadede güçlü olduğunu, ancak orta vadede risklerin sürdüğünü işaret ediyor. Cari dengede sınırlı iyileşme beklentisi ve büyümede yukarı yönlü revizyon, ekonominin dinamizmini koruduğunu teyit ediyor.
Sonuç olarak, piyasanın verdiği mesaj net:
Enflasyonla mücadele uzun soluklu olacak, para politikası sıkı duruşunu koruyacak ve ekonomik dengelenme süreci zamana yayılacak.
Bu nedenle hem reel sektör hem de finansal piyasa aktörleri için önümüzdeki aylarda belirsizliklerin yönetimi, maliyet planlamaları ve risk biriktirmeyen stratejiler hayati önem taşımaya devam edecek.