Bir zamanlar toplumların temel ihtiyaçlarını karşılayan, kültürel kimliklerini yansıtan meslekler artık yalnızca tarih sayfalarının nostalji bölümlerinde bulunabiliyor.
Tarih boyunca insanlar, yaşamlarını sürdürebilmek ve topluluklarını güçlendirmek adına farklı görevler üstlenmişlerdir. İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılama çabaları, mesleklerin ortaya çıkmasına ve bunun sonucunda ticaretin doğmasına yol açmıştır.
Fikrimce, günden güne modernleşen dünyamızda sanayinin gelişmesi ve değişmesi, teknolojinin daha yaygın olarak kullanılması, geçmiş yıllarda da var olan birçok mesleğin ortadan kalkmasının temel nedenlerini oluşturmaktadır.
Bu hafta yolum bir ayakkabı tamircisine ve üreticisine düştü. Küçücük bir atölye içinde envai çeşit deri terlik, sandalet, topuklu kundura zamana direnen raflarda duruyor. Sanki orada dururken: ‘’Teknolojiye inat, sanayileşme ile birlikte fabrikasyon üretiminin de sahneye çıkmasıyla beraber, el emeği ve el işçiliği arka plana itildi.’’ diyorlardı ve ekliyorlardı : ‘’Biz varız. Alın teri ve nasırlaşmış ellerle biçimlendik’’. Raflardaki güzel deri çizmeler, siyah elmas gibi parlıyordu. Usta, ustalığını konuşturmuştu. Adeta ayakkabı dünyasında seyahate çıkmıştım.
Işıklar Caddesi’nde, ayakkabı seyyar boyacıları ve cilacıları vardı. Boya sandıkları süslü, tahtalarında el oyması işlemeleri olan emekçiler, ‘’Boyayalım abi’’ diyerek ekmeğinin derdine düşmüş olurdu ama arada maniler söyleyerek sokağa renk katmaktan da geri kalmazlardı.
Meslek sahibi olmak, insanın kendini hayatta bağladığı en güçlü kalkanlardan, halkalardan biridir. Lakin bu halkalar zamana ve ihtiyaçlara bağlı olarak kopup azalmakta.
Arzuhalcilik, sahaflık, keçeciler, bozacılar, nalbantçılık, çercilik, uydu tamiri, uydu satıcılığı unutulmaya yüz tutmuş durumda. Tek tük kalan yorgancılar, döşekçiler, sadece kırsal kesimlerde kalan toptan balona, yoğurttan makarnaya, peynir mayasından muma, kese kağıttan çiğdeme kadar her şeyi bulabildiğimiz mahalle bakkalları…
Gelecekte var olmayacak meslekler arasında ise nakliyecilik, kasiyerlik, sekreterlik, muhasebecilik, satış elemanlığı, onarım işçiliği yer almakta.
Şimdiden cafeler garson olarak robot çalıştırmaya, alışveriş merkezleri yapay zeka ile ödemeyi müşterilerine yaptırmaya başladılar.
Böyle bakınca durum gerçekten çok üzücü. Yapay zeka teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte, sağlık sektöründe tıbbi görüntüleme uzmanları, otomotiv sektöründe araç mühendisleri yerine gelen teknolojik buluşların artısı ve eksisi iyice değerlendirilmeli.
Birçok insanın işsiz kalmasının önüne geçmek için şimdiden bir çözüm düşünülmesi en makul seçenek olacaktır.
