Zincir marketleri pazar günleri kapalı mı olacak sorusu hemen her kesimde dikkat uyandırdı. Bu konu Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) tarafından düzenlenen bir Çalıştay’da gündeme taşındı.
Çalıştay’da pazar günleri zincir marketlerin kapalı olması yönünde mutabakata varıldığıyla ilgili bir görüşün ortaya çıkması, marketçiler tarafından itirazlarla karşılandı. Ancak kim ne derse desin nihai kararı Ticaret Bakanlığı verecek.
Zincir marketlerin pazar günü kapatılmasıyla ilgili görüşü savunanlar “aileyle birlikte pazar günü tatil yapılmasının önemini, kaliteli istihdamı” dile getiriyorlar. Bu konuda oldukça haklılar diyebiliriz. Aile birlikteliği toplumu güçlü kılacaktır. Dinlenmiş personel ise daha iyi hizmet verecektir.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı ise konuya küçük esnaf açısından bakıyor ve pazar günü tatilinin küçük esnafı koruyacağını, çalışanların iş gücüne katılımını güçlendireceğini ve toplumsal huzuru artıracağını ifade ediyor.
Peki itiraz edenler ne diyor?
Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF), Migros, Bim CarrefourSA ve A 101 yöneticilerinin yer aldığı Gıda Perakendecileri Derneği (GDP) itiraz edenler arasında.
İtiraz edenler öncelikle istihdam sopasını gösteriyorlar. Yani pazar gün tatilse, fazla işgücüne ihtiyacımız yok diyorlar.
Tatil olsun diyenler aile bir arada olsun derken, itiraz edenler işten çıkarırız, aileleriyle her daim birlikte olurlar demek istiyorlar. Tedarik zincirinin bozulacağını da ekliyorlar. Yani üretilen ürünlerin satın almasında sorun çıkar demek istiyorlar.
Satış yaptıkları her ürün için bunun geçerli olacağını düşünmüyorum. Olsa olsa yaş sebze-meyvede tedarik zinciri bozulabilir.
Devletimiz tarafından alınan karara göre sebze-meyve satın almalarının bir kısmının çiftçilerden olmasıyla ilgili düzenlemeye karşı marketler zaten çoktan önlem almış durumdalar. Kendileri sera kiralayıp üretim bile yapıyorlar. Doğrudan çiftçiyle kim muhatap olacak? Bu durumda hangi tedarik zinciri bozulabilir?
Zincir marketlerin pazar günü kapatılmasının aslında birçok yönü var. Birkaç bakış açısıyla değerlendirmemek gerekir.
Örneğin, zincir marketler pazar günü kapatılırsa, vatandaşlarımız ihtiyacını nereden giderecekler? Elbette küçük esnaflardan alış-veriş yapacaklar. Küçük esnaflardan ihtiyaç giderme konusunun da ele alınması gereken yönleri var.
Şehirlerdeki küçük esnaf diyebileceklerimiz arasında, zincir marketlere meydan okuyan satış hacmine ulaşmış, zincir olmayan, yani bireysel marketler var. Antalya’da şahit olduğum bu şekilde çok esnaf var.
Küçük esnaflar da fırsatçılık yapacaklar mı? Yani etiket değişimleri hızlanacak mı? Marketin önüne karpuz kamyonunu doğrudan çiftçiden getirip hem zincir marketlerden hem de pazarcı esnafından daha pahalıya sattığını görmüştüm. Ürün gale girmedi, doğrudan çiftçiden geldi. Aradaki fiyat farklılığına önlem alındı mı? Kim hangi denetimi yaptı?
Pazar günü fazla alternatif yok, market market gezmek yerine benden almak zorundalar düşüncesine de önlem alınması gerekiyor. Fırsatçılık, fahiş fiyat sadece zincir marketlerde olmaz.
Denetlenir diyenlere soralım: Zincir marketler denetlendi de ne oldu? Fahiş fiyatların önüne geçilebildi mi?
Bu arada zincir marketlerin satmadığı bir ürün kaldı mı? Kozmetikten, tuhafiyeye, oyuncaktan, elektronik eşyaya, çapa makinesinden tekneye kadar her şeyin satıldığını gördük. Bunlara baştan önlem alsak bazı sorunların önüne geçebilirdik.
Küçük esnaf koruyacağız diye vatandaşlarımızı daha da fahiş fiyat ya da kontrolsüzlük karşısında mağdur edeceksek, bırakalım sistem aynen kalsın. Denetim ve kontrol ile sorunlar çözülebilir diyenler, zincir marketlerin neden olduğu kontrolsüzlüğü çözemediler.
Yaptık oldu düşüncesi doğruya götürmez.
