Antalya’nın Elmalı ilçesinde dünyaya gelen Abdülvahhâb-i Ümmî, Halvetî tarikatının Yiğitbaşı şubesini kuran Yiğitbaşı Ahmed Şemseddin Marmarâvî’nin halifesidir. Mahlas olarak ‘Vâhib Ümmî, Vâhibî, Vâhib, Vehhâb, Vâhâb, Vehâbî ve Vehâb’ isimlerini kullanmıştır. Şiirlerinde şeyhinden ve Fuzulî’den sıkça bahseden Abdülvahhâb-i Ümmî’nin, şeyhi Yiğitbaşı Ahmed Marmarâvî’nin 1514 de, Fuzûlî’nin ise 1556 da vefat ettikleri göz önüne alınarak, onun da bu tarihlerde vefat ettiği düşünülmektedir. Elmalı’nın Pınarbaşı mevkiinde Âsitanesi/Dergâhıolan Abdülvâhib-i Ümmî’nin türbesi de ziyâretgâhdır. Türbesi, 1926 yılında ‘Tekke ve Türbelerin İlgası’ sırasında maalesef yıktırılmıştır.
Farklı kütüphanelerde yazma nüshaları bulunan Abdülvahhâb-i Ümmî’nin Divan’ının 1225/1810 istinsah tarihli olanı tarafımızdan incelenmiştir. 4812 beyitli Divan’ında 300’den fazlası aruz vezni ile yazılmış 485 şiiri bulunmaktadır. Divanındaki şiirlerinin birkaç tanesi hariç hepsi tasavvufî konular üzerinedir. Divanındaki bir şiiri de yaşadığı ve vefat ettiği Elmalı üzerinedir. Söz konusu şiir şöyledir:
Âşikâne dinler isen sözümüz olur beyan
Âşıka hiç gizli yoktur cümlesi günden ayan
Süregör devrânını bâkî değildir bu cihan
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Sırrı hikmet bâğının imamıyım gelsin uyan
Aç gözün kaldır hicâbı sen bu gafletten uyan
Ehl-i işret âşıkızgüftârımız olmaz yalan
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Açılıptırbâğ-ı hüsnün gülleri gelsin deren
Vasfını zikreylesem gelmez dile gelsin gören
Tevhidin mânâsınaârif durur bunu diyen
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Dinlesin esrârımı kim cânını hayran eden
Câhil olmaz âlim olur seyrimi seyran eden
Sırrıdır esrarımın âşıkları handan eden
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Vechinin esrarının manasını gelsin yazan
Aşk içinde gel dedim âşıklara ettim ezan
Can içinde gizlidir gelip bize bunu diyen
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Boş değildir salınır içi dolu mihr-ihûban
Hak Teâlâ zâtınınilhâmıdır olmaz yalan
Aklı yok dîvânedir şehri koyup dağa giden
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Dünyanın mâmurunu hep bi’l-küll yalan bilen
Ruhumun esrarını zâhir değil pinhan bilen
On sekiz bin âlemi levhinde hep ayan bilen
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Ey birader dû cihanda âşıka yoktur mekân
Doğrulup gelse ecel hiç kimseye vermez eman
Bunda fehmet nefsini sen de yarın olma yalan
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
Her yüzünde bir dahi seyredelim akrânı yok
Hamdülillâh çok şükür tevhidimin noksanı yok
Bî nişandır gayri yerde Vâhib’in nişanı yok
Yaz olacak Elmalı gûyâ ki cennettir heman
