Bazılarının gelecek hedefi daha iyi ev, araba, villa, yat… olurken bazılarının gelecek hedefi ise emekli olabilmek. “Bir emekli olsam “diye başlayıp uzayıp giden cümleler duymayan neredeyse yoktur herhalde. Güneye yerleşme hayali, yurdun her bölgesini gezme hayali, köyüne yerleşip huzurlu yaşam hayali…
Sadece emekli maaşı ile bu hayaller yapılabilir mi? Ayrı konu. Gelirleri sadece emekli maaşı olanlar için zor gibi görünüyor…
ALTERNATİF “BİREYSEL EMEKLİLİK”
Kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını teminen, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre oluşturulan bireysel emeklilik sistemi 2001 yılında hayatımıza girdi. 2016 yılında çıkan yasa ile belirlenen esaslara uyanlar için zorunlu hale getirildi.
PEKİ SİSTEM ADI GİBİ BİREYSEL EMEKLİLİK Mİ?
Tabi ki hayır. Neden mi? Bireysel Emeklilik tamamen para biriktirme amaçlı olup devlet tarafından desteklenen bir sistemdir. Şöyle ki; sisteme giren bir kişi asgari 10 yıl para yatırıp 56 yaşını bekler ise emekli oluyor. Yatırmış olduğu paranın ( fon getirileri ve devlet katkısı dahil) hepsini çekebildiği gibi, yatırmış olduğu parayı taksit taksit de çekebiliyor. Bu durumda yatırılan birikimi geri çekme ve ne şekilde birikimi geri alacağı seçeneği tamamen birikim sahibinde.
Yani 56 yaşını dolduran birikim sahibi birikiminin tamamını bir defa da alabilir yada 20 yıl içinde maaş olarak aylık geri alabilir…
SSK, BAĞKUR, EMEKLİ SANDIĞINDA NASIL?
Yasa ile belirlenen koşullara göre prim ödeniyor. Ödenen prime göre maaş hesaplanıyor. Emekli olunduğunda yatırılan primleri toptan geri alma seçeneği yok. Bağlanan maaşı emekli ömür boyu kendisi, öldükten sonra hak sahipleri varsa onlar alıyor. Tabi hak sahipleri maaşın tamamını alamıyor, yasada belirlenen oran/oranlar dahilinde alabiliyorlar…
SİSTEME DAHİL OLMAYALIM MI?
Birikim yapma maksadıyla sisteme dahil olanlar amacına ulaşabilir. Devlet katkısı da gözetildiğinde birikim için amaçlı oldukça cazip. Ancak ömür boyu maaş alma yani ZORUNLU sigortalılık neticesinde emeklilik gibi düşünülmesi beklentiyi karşılama noktasında eksik kalır.
Sistemin adında “emeklilik” olsa da şartlar sağlanınca katılımcılar ömür boyu emekli olamıyorlar. Biriktirdiği parayı fonlarda değerlenmiş ve devlet desteği ile birlikte seçenekli halde geri alabiliyorlar.
Diğer bir deyişle emeklilik gününde toplam biriken tutar ne ise ancak o kadar tutarı geri alabiliyorlar.
Oysa Sgk, Bağ-kur emeklisi yatırmış olduğu prim ile sınırlı kalmıyor.
EMEKLİ MAAŞINI YÜKSEK ALMAK İÇİN
Ömür boyu emekli olmak ve yüksek maaş almak isteyenler ( işçi ve işverenler) yatıracak oldukları primleri (bağ-kur, ssk ) yüksek yatırarak sağlayabilirler.
Bağ-kur’a (4/b) tabi olanlar en az asgari tutarı üzerinden, en fazla ise asgari ücret tutarının 7,5 katı tutarı üzerinden prim ödeyebiliyorlar.
SSK’ya (4/a) tabi olanlar en az asgari tutarı üzerinden, en fazla ise almış olduğu aylık ücret tutarı üzerinden prim ödeyebilirler.
Sistemin adı bireysel emeklilik olsa da; özü bireysel birikimdir.
