Bu günlerde popüler olan bir konu ile ilgili olduğu için bir soruya cevap ile başlamak istedim.
Soru:Bir şirkette çalışıyorum, 8 kişi çalışıyoruz, patronumuz zorunlu bireysel emeklilik yaptırmadı. Bizim için bir sorun, ceza olur mu?
01.01.2019 tarihinden itibaren 5 kişi ve üzeri çalışanı olan işveren çalışanlarından zorunlu bireysel emeklilik kapsamında kesinti yapıp bir bireysel emeklilik şirketi ile anlaşmak zorunda. Sorumluluk işverende olması sebebiyle çalışanlar açısından bir cezası bulunmamakta. İşverene ise her bir ihlalde 100 TL. ceza uygulanacak. Ceza kişi başı uygulanacak.
Konumuza gelecek olursak her yıl yasa ile belirlenen istisna tutarının üzerinde kira geliri elde edenler mart ayının 25’ne TL’sını aşanlar beyanname verecekler. Elde edilen kira gelirleri için iki gider yöntemi var.(GVK 74.md.)
iLKi GöTüRü GiDER
Götürü gider elde edilen kira gelirinden ilgili dönem istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutardan %15 olarak düşülen bedeldir. Oran 2017 yılına kadar %25 idi. (7061 sayılı kanunun 14 üncü maddesiyle değişen ibare;Yürürlük 1/1/2017 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 05.12.2017) %15'ini (**) götürü olarak indirebilirler. (GVK 74/11)
İKİNCİSİ GERÇEK GİDER YÖNTEMİ
1. Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
2. Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri,
3. Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta giderleri;
4.Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5'i.
6.Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları,
7-Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar,
7. Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri,
8. Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri;
9. Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler;
10.Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli
11.Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
BİR ÖRNEK İLE ANLATALIM
2018 yılında 500 bin TL.ye yeni almış olduğu meskenden 50 bin TL.ye kira geliri elde eden mükellef beyanını hangi yöntemi seçerek vermeli.
Götürü gider yöntemini seçen mükellef 7 bin 345TL, gerçek gider yöntemini seçen mükellef ise 3 bin 140TL vergi ödeyecek. Fark,gerçek gider yöntemini seçen 4 bin 205TL.dahaaz vergi ödeyecek.
Gerçek gider yöntemini seçen neden daha az ödeyecek ?
Çünkü konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5'i tutarında gider ile yine konut kredi faizi de gider yazılabiliyor(GVK 74/4.madde). Kiraya verilen mal ve haklar için amortisman gideri yazmakta mümkün (GVK 74/7.)
Örneğimizde gerçek gider yöntemi hakkından sadece mesken iktisap bedelinin %5’i ve meskenin amortismanı hesaplandı. Götürü gider yöntemine göre fazla gideri oluştu. Bu nedenden ötürü mükellef daha az vergi ödeyecek.
Gerçek gider yöntemi yada götürü gider yöntemi meskenlere göre farklı uygulanmıyor. Yani bir mesken için gerçek gider, diğer mesken için götürü gider yöntemi seçmek mümkün değil.
Götürü gider yöntemini seçen mükellef gerçek gider yöntemine 2 yıl geçmedikçe dönemiyor. Gerçek gideri seçenlerin ise götürü gidere dönmek için bekleme süresi yok.
GÖTÜRÜ GİDER ORAN DEĞİŞKLİĞİ GERÇEK GİDERİ CAZİP KILMAYA BAŞLADI
Götürü gider yönteminin ilk olarak 2017 yılı kira gelirlerine uygulanmak üzere %25 ten %15’e düşmesi sebebiyle götürü gider yönteminde gider yazma hakkı %10 azaldı. Böylelikle bazı durumlarda gerçek gider yöntemi oldukça avantajlı olabiliyor.
SEHVEN YANLIŞ GİDER YÖNTEMİ SEÇİLDİ İSE
İlk defa bu yıl (2018 yılı) kira beyanı verenlerden yanlışlıkla götürü gider yöntemi seçenler oldu ise 2019 takvim yılı bitmeden düzeltme beyanı vermek suretiyle gider yöntemi değişikliği yapabilirler. Fazla ödenen vergi var ise mahsup veya nakden iade olur.
Konu ile ilgili maliyenin 29.12.2016 tarih 84098128-120.05.05(74-2016)- 108276 sayılı özelgesi mevcut.